Success Story : भारतात जुगाडू लोकांची कमतरता नाही. विज्ञान आणि तंत्रज्ञानामुळे अनेक अवघड कामंही खूप सोपी झाली आहेत यात शंका नाही. पण ज्या लोकांना आधुनिक गोष्टी उपलब्ध नाहीत, अशा लोकांना जुगाडू तंत्रज्ञानाद्वारे कोणतीही समस्या कशी सोडवायची हे चांगलेच माहित आहे. अशा जुगाडू गोष्टींचा वापर शेतकरी सर्वाधिक प्रमाणात करताना दिसतो. असेच एक मशिन एका १४ वर्षाच्या मुलाने देसी जुगाड वापरून बनवले आहे. या यंत्राचा उपयोग मध काढण्यासाठी केला जातो. या मशीनची किंमतही जास्त नाही.
मास्टर पी जवाहर राजा या कर्नाटकातील दहावीच्या विद्यार्थ्याने स्थानिक जुगाडातून मध काढण्यासाठी एक अफलातून मशीन बनवली आहे. पारंपारिक पद्धतींमध्ये, मधाच्या पोळ्यापासून मेण वेगळे करणे ही एक अतिशय कठीण प्रक्रिया आहे, ज्यामुळे मधमाश्या पाळणाऱ्यांना अनेक समस्यांना तोंड द्यावे लागते. अशा समस्यांवर मात करण्यासाठी पी. जवाहर राजा यांनी सौरऊर्जेवर आधारित मध काढण्याचे यंत्र विकसित केले आहे.
कोणत्या साहित्यापासून बनवले यंत्र ?
विद्यार्थ्याने स्टीलच्या बॉक्सचा वापर करून मधमाश्यापासून मध वेगळे करण्यासाठी मशीन बनवली. त्याच्या दोन्ही बाजूंना लेन्स आहेत. स्टीलच्या पेटीला आतून काळ्या रंगाने रंग देण्यात आला असून त्यावर थर्माकोलचे आच्छादन करण्यात आले आहे. याशिवाय, स्टीलच्या पेटीच्या तळाशी एक लहान छिद्र आहे, ज्यामध्ये वितळलेला मध गोळा केला जातो. अशा स्थितीत मधमाश्या पाळणाऱ्यांसाठी हे यंत्र वापरणे खूप सोयीचे ठरत आहे.
पैशांची बचत
या तंत्राचा वापर करून 10 किलो मधाचा पोळा वेगळा करून 7 किलो मेण मिळते. तर 10 किलो मध मिळवून एखाद्या व्यक्तीला 1,700 रुपयांच्या तुलनेत 2,400 रुपये अतिरिक्त उत्पन्न मिळू शकते. म्हणजेच हे उपकरण वापरून तुम्ही 700 रुपयांची बचत पोळ्यामागे करू शकता.
यशाबद्दल विद्यार्थ्याचा गौरव
M KVK द्वारे या मशीनला फार्म इनोव्हेशन म्हणून मान्यता मिळाली आहे. पुधिया थलाईमुराई यांच्या हस्ते या यंत्राला वैज्ञानिक विषयावर जिल्हास्तरीय पुरस्कार देण्यात आला. याशिवाय इरोडच्या जिल्हाधिकाऱ्यांच्या हस्ते त्यांचा गौरव करण्यात आला. हे मशीन बनवल्याबद्दल या 14 वर्षांच्या मुलाला यंग अचिव्हर्स अवॉर्डने सन्मानित करण्यात आले आहे. तसेच भारत सरकारच्या शालेय शिक्षण संचालक यांच्या हस्ते 5 हजार रुपये रोख व प्रमाणपत्र देण्यात आले. या मशीनला स्पेस किड्स इंडियाने आयोजित केलेला यंग सायंटिस्ट पुरस्कारही मिळाला आहे.