बॅंकेच्या दारातून आत प्रवेश केला आणि माझे काम ज्या भागात होते त्या भागाकडे वळलो. काही पावलं टाकून तेथे पोहोचतो न पोहोचतो तोच लक्षात आलं आज कुणीतरी वेगळीच व्यक्ती तेथे बसली आहे. ती कुणी मुलगी होती. म्हणजे नेहमीचे साळवे बदलले होते तर. सकाळपासूनच कामाची गर्दी पाठीशी लागली होती. त्यात बॅंकेचंही एक काम होतं. साळवे म्हणजे नेहमीचा संबंध असल्याने अगदी स्नेहबद्ध झालेले, त्यामुळे बॅंकेत आल्या आल्या काम होण्याची खात्री. पण आज ही कोणी नवीनच मुलगी आलेली दिसत होती.
मी तिच्याकडे नीट बघितले, ते गोरं लावण्य माझ्याकडेच बघत होतं. प्रश्नच नाही, मुलगी देखणी होती. काउंटरच्या या बाजूला मी होतो त्या बाजूला ती होती. त्यामुळे शरीराचा वरचा भाग मला दिसत होता. माझ्या चेहऱ्यावरील प्रश्नचिन्ह तिने वाचलं असावं. ती उत्स्फूर्तच म्हणाली, “”साळवे बदलले, परवापासून, त्यांच्या जागी मी आलेय.” साळवे गेल्याची खात्री पटली. मी माझे काम तिच्याकडे सोपविले. तिने ते झटपट करून दिले आणि तेथून मी निघालो. निघताना ती सौम्यशी हसल्याचा भास मला झाला. कामांचा व्याप पाठीशी होता. त्यामुळे बॅंकेतून त्वरित निघणे भागच होते. निघताना मात्र ती विसरण्याजोगी नाही ही मला माझ्याशीच कबुली देणे भाग पडले.
दोन दिवसांनी पुन्हा बॅंकेशी संबंध आला. मी गेलो, ती होतीच. तेच मोहक हास्य. आज थोडीशी गर्दी होती. काही वेळाने माझा नंबर आला. मला बघताच ती हसली. मीही ओळखीचं हास्य तोंडावर आणलं. चपळाईने तिने काम संपविलं. कागद माझ्या हाती देत ती म्हणाली, “”साळवेंची उणीव तर भासत नाही ना?” “”छे छे तुमचं चापल्य पाहून साळवे कसे आठवणार?” मी म्हणालो. माझ्या स्तुतीने ती सुखावली. मी तेथून निघालो तेव्हा बॅंकेत पुन्हा येण्याची ओढ लागली होती.
दोन चार दिवसांनी पुन्हा बॅंकेत आलो. पण हाय! आज ती नव्हती. तिच्या जागी दुसरंच कुणीतरी होतं. कळलं ती रजेवर आहे. प्रकृती ठीक नाही. वाटलं पत्ता घ्यावा नी भेटायला जावं. पण तसा विचार केला तर तिचा नी माझा काय संबंध होता? मोजून दोन वेळा भेट झाली होती आणि तीदेखील कामानिमित्ताने. बॅंकेत ती कामाला. तेव्हा त्या टेबलवर कुणीही गेलं तरी ती भेटणारच. त्यामुळे खास माझं काही वेगळं नातं तिच्याशी नव्हतंच. तरीही ती नसण्याची चुटपूट मनाला लागून राहिली. पुढील वेळी प्रकृतीची चौकशी करण्याचे मनाशी ठरवून मी निघालो.
बॅंकेशी संबंध तर वारंवार येणार होते. पुन्हा दोन-चार दिवसांनी मी बॅंकेत गेलो. ती होती. कुणी इतर ग्राहक नव्हतेच. ती हसली, मीही हसलो आणि म्हणालो, “”प्रकृती कशी आहे?”
“”म्हणजे मी नसताना तुम्ही येऊन गेलात?”
“”हो.”
“”बरी आहे आता.”
“”काय झालं होतं?”
“”व्हायरल.”
माझ्या चौकशीने तिला बरं वाटलं असावं. अवांतर बोलून मी तेथून निघालो त्यावेळी ती माझ्याकडेच बघत होती.
त्यानंतर बरेच दिवस झाले, पण बॅंकेशी काही संबंधच आला नाही. महिना दीड महिन्यानी मी बॅंकेत गेलो. मला बघताच तिच्या चेहऱ्यावर नाराजीचा भाव उमटला. माझा नंबर आला तेव्हा कुणीच उरलं नव्हतं. मला बघत ती म्हणाली, “”फार दिवसांनी आठवण आली.”
मी चमकलो. तिच्या बोलण्यात नेमकं काय अभिप्रेत आहे हे मला समजलं नाही.
“”कसली?”
“”बॅंकेची” तिने सावरून घेतलं.
“”हं, काही कामच नव्हतं.”
“”बरोबर, तुम्ही विनाकारण फिरणारी माणसं नाहीत.”
“”तसं नाही पण…”
“”जाऊ द्या, आज काय काम आहे?”
मी तिला काम सांगितलं. तिने ते त्वरित केले. निघताना ती म्हणाली, “”आता केव्हा?”
“”लवकरच” असं म्हणून मी निघालो.
तिच्या वागण्याचा मला निश्चित अर्थ लागत नव्हता. व्यवहारातलं प्रेम म्हणावं की प्रेमातला व्यवहार म्हणावा, हा प्रश्न होता. की अजून तिसरच काही होतं कोण जाणे, पण या साऱ्याला कसलीच निश्चिती नव्हती.
ती सुंदर होती. नोकरी करणारी होती. आपुलकीने वागणारी होती. या साऱ्यामुळे नाही म्हटलं तरी माझ्या मनाचा एक कोपरा हळूहळू ती व्यापत होती.
एक दिवस पुन्हा बॅंकेत गेलो. ती आनंदली.
“”यावेळी लवकर आलात,” ती म्हणाली.
“”हं”
“”का?”
“”म्हटलं लवकर गेलं नाही तर तुम्ही रागवाल.”
तिची कळी खुलली.
“”माझी पर्वा केव्हापासून?”
“”प्रश्नाच्या उत्तरात काय अर्थ आहे?”
“”तुम्हाला बोलता येतं तर!”
“”अनुभव आहेच.”
मी परतलो. तिची माझ्या मनातील प्रतिमा निश्चित होत चालली होती. हे सारं विचित्र होतं. चांगलं होतं की वाईट होतं याचा विचार माझ्या मनापलीकडे गेला होता. ती मला आवडायला लागली होती. तिलाही माझ्याविषयी तसंच काही वाटत असावं असा अंदाज होता.
बॅंकेत चकरा होत होत्या. दरवेळी तिच्याशी काहीतरी निश्चित अर्थ न निघणारं संभाषण होत होतं. मी चक्रावत होतो. तिच्याशी माझ्या मनातलं बोलून दाखविण्याची हिंमत नव्हती. पण माझ्या मनाचा ताबा तिने घेतला होता. लवकरच तिच्याशी साफ बोलण्याचं मी ठरवून टाकलं.
बोलण्याचं मनात ठरवायला आठवडा झाला असावा, त्या दिवशी सुट्टी होती. मी मित्रांसोबत सहज चौकात उभा होतो. गप्पा बऱ्याच रंगल्या होत्या. हास्यविनोदामध्ये सारी मित्रमंडळी गुंतली होती. मी रस्त्याकडे पाठमोरा उभा होतो. तेवढ्यात एक मित्र म्हणाला, “”ए बाजूला हो, त्या लंगड्या मुलीला जाऊ दे.” मी मागे वळून पाहिलं आणि माझ्या मनावर मोठा दगड कोसळतोय असं वाटलं. कारण ती कंबरेत पूर्णपणे वाकलेली पांगळी मुलगी, तीच होती… तीच माझ्याशी बॅंकेत मोहक हसणारी आणि आपुलकीने बोलणारी…
डॉ. विनोद गोरवाडकर