मोबाइल सेवेने जगात पाऊल टाकल्यानंतर या रेडिएशनची मानवी आणि प्राण्यांच्या आरोग्यावर होणाऱ्या विपरीत परिणामाची चर्चा सुरू झाली. आपल्या देशात 2011 मध्ये दळणवळण आण माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाने एक उच्चस्तरीय समिती नेमली.
समितीने केलेल्या अभ्यासात मोबाइल फोन अणि टॉवरमधून बाहेर पडणाऱ्या रेडिओ फ्रिक्वेन्सीमुळे चिमण्या, मधमाशी आदींचे अस्तित्व धोक्यात येण्यास जबाबदार धरण्यात आले. जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठात उंदरावर अभ्यास करण्यात आला. यात म्हटले की, मोबाइल फोनचे रेडिएशन हे प्रजनन क्षमतेवर परिणाम करण्याबरोबरच शरीरातील रोगप्रतिकारक शक्तीवरही परिणाम करत असल्याचे सांगण्यात आले. सेल्यूलर फोन आणि टॉवरमधून बाहेर पडणाऱ्या रेडिओ फ्रिक्वेन्सी या शरीराच्या ऊतकांवर (टिश्यूज) परिणाम करतात, असेही म्हटले आहे.
संशोधकांच्या मतानुसार मोबाइल टॉवरमधून बाहेर पडणाऱ्या रेडिएशनमुळे ब्रेन ट्यूमर, कॅन्सर, आर्थरायटीस, अल्झामयर, हृदयविकार यासारख्या आजाराला निमंत्रण मिळते. साधारणपणे बहुतांश मोबाइल टॉवरचे रेडिएशन हे दोन ते तीन किलोमीटर परिसरात पसरतात. म्हणूनच डिपार्टपेंट ऑफ टेलिकम्युनिकेशन्सने (डॉट) या रेडिएशनची किंवा सिग्नलची तीव्रता दहा टक्के कमी करण्याचा सल्ला दिला. अर्थात फाइव्ह जी तंत्रज्ञानाला संशोधकांनी नागरिकांकडून आणि अनेक स्वयंसेवी संस्थांकडून व्यक्त केल्या जाणाऱ्या संशयाच्या भोवऱ्यातून बाहेर ठेवले. त्यांच्या मते, “फाइव्ह जी’ साठी वापरण्यात येणारा स्पेक्ट्रम हा हानिकारक एक्स रे किंवा गामा रे सारख्या उच्च लहरीच्या स्पेक्ट्रम पातळीपेक्षा बऱ्याच प्रमाणात खाली आहे.
फाइव्ह जीच्या लहरीला धोकादायक ठरविणाऱ्या अभ्यासावर बोलताना शास्त्रज्ञ म्हणतात की, या अभ्यासात मेंदूवर लहरीचा परिणाम होत असल्याचे म्हटले आहे. पण हे रेडिएशन किंवा लहरी या मानवी त्वचेला भेदतात की नाही, याचा उल्लेख केलेला नाही. गेल्या काही वर्षांत जगभरात मोबाइलचा वापर कैक पटीने वाढला आहे. अशावेळी मोबाइल रेडिएशन कोणत्याही प्रकारच्या कर्करोगाचे कारण ठरत असेल तर आतापर्यंत या आजारात प्रचंड वाढ झाली असती.
अर्थात, खुद्द जागतिक आरोग्य संघटनेने देखील आगामी काळात मोबाइल फोन हे अनेक आजारांचे कारण ठरू शकतात, असेही म्हटले आहे. म्हणून मोबाइल रेडिएशन ही चिंतेची बाब ठरत आहे. शास्त्रीय पातळीवर मोबाइल हा आरोग्याला हानीकारक आहे, असे सांगितले जात असले तरी मोबाइल फोनचा वापर केल्याने आरोग्यावर विपरीत परिणाम झाल्याचे कोणतेही ठोस पुरावे सापडलेले नाहीत.
महेश कोळी