नवी दिल्ली – बहुतेक लोक इजिप्त, ग्रीस आणि रोमच्या प्राचीन सभ्यतेशी परिचित आहेत, परंतु याशिवाय जगात अशा अनेक प्राचीन संस्कृती आहेत, ज्याबद्दल सामान्य लोकांना फारशी माहिती नाही. तुम्ही इतिहासकार किंवा पुरातत्वशास्त्रज्ञ नसल्यास, तुम्ही कदाचित या रोचक आणि विस्मृतीत गेलेल्या प्राचीन संस्कृतींबद्दल कधीच ऐकले नसेल. आज आम्ही तुम्हाला अशाच काही सभ्यतेबद्दल सांगणार आहोत, ज्याबद्दल जाणून तुम्हाला आश्चर्य वाटेल.
१. अक्सुम
तिसर्या ते सहाव्या शतकात अक्सुम संस्कृती आपल्या शिखरावर होती. अक्सुम राज्य हे ईशान्य आफ्रिकेतील सर्वात मोठे बाजारपेठ होते, नाईल आणि लाल समुद्राचा व्यापार मार्ग म्हणून वापर करत होते. खरे तर ही प्राचीन सभ्यता उत्तर इथिओपियातील एक शक्तिशाली व्यापारी साम्राज्य होती. चौथ्या शतकात अक्सुमने ख्रिश्चन धर्म स्वीकारला, परंतु पर्शियन आणि अरबांनी व्यापारिक प्रदेश ताब्यात घेतल्यानंतर अखेरीस त्याची सत्ता गमावली.
२. कुश
कुशची उत्पत्ती 8000 BC मध्ये झाली. राजधानी केर्माजवळ सापडलेल्या सिरॅमिक कलाकृती या सभ्यतेची साक्ष देतात. कुश संस्कृती ईशान्य आफ्रिकेतील नुबियाच्या दक्षिणेकडील भागात स्थित होती, ज्याला मुख्यत्वे शेती आणि जटिल शहरी समाजाचा आधार होता. कुश शासकांनी पिरॅमिडच्या बांधकामाचे पुनरुज्जीवन केले. तसेच संपूर्ण सुदानमध्ये त्यांच्या बांधकामाला चालना दिली. विशेष म्हणजे, मेरीओटिक नावाची त्यांची अनोखी लिपी आणि त्यांचा मृत्यू हेही एक रहस्य आहे.
३. झिओन्ग्नू साम्राज्य
भटक्या पशुपालकांनी ख्रिस्तपूर्व तिसर्या शतकाच्या शेवटी घोड्यावर बसून लढणाऱ्या भयंकर योद्ध्यांचे आदिवासी संघ तयार केले. ते पूर्व आशियाई गवताळ प्रदेशात राहत होते. झिओन्ग्नू (Xiongnu) साम्राज्याने मध्य आशियाच्या मोठ्या भागावर 500 वर्षांहून अधिक काळ वर्चस्व गाजवले.
वास्तविक चीनला त्याच्या उत्तरेकडील सीमेवर झिओन्ग्नूशी लढा देण्यासाठी आपला बराचसा प्रदेश शोधून जिंकण्यास प्रवृत्त केले गेले. विशेष म्हणजे, झिओन्ग्नूच्या आक्रमणांनी उत्तर चीनच्या छोट्या राज्यांना एक भिंत बांधण्यास सुरुवात केली, जी आता चीनची ‘ग्रेट वॉल’ म्हणून ओळखली जाते.
४. ग्रीको-बॅक्ट्रिया
अलेक्झांडर द ग्रेटच्या मृत्यूनंतर, ग्रीको-बॅक्ट्रिया नावाचे राज्य ख्रिस्तपूर्व तिसऱ्या शतकात अस्तित्वात आले, जे सध्याचे अफगाणिस्तान आणि ताजिकिस्तान आहे. हे राज्य एक समृद्ध भूमी आणि ग्रीक आणि पूर्व संस्कृतींचा अनोखा मिलाफ होता. ग्रीको-बॅक्ट्रियाचा बराचसा इतिहास त्याच्या नाण्यांद्वारे प्रकट झाला आहे, परंतु त्यांच्या संस्कृतीबद्दल बरेच काही अद्याप अज्ञात आहे.