पुणे -भारतातील तीन वेधशाळांची पुढील 100 वर्षांहून अधिक जलवैज्ञानिक निरीक्षणासाठी जागतिक हवामान संघटनेने (डब्लूएमओ) निवड केली आहे. ही केंद्र दीर्घकालीन निरीक्षण केंद्र म्हणून ओळखली जातील. यामध्ये द्वारका आणि वेरावळ (गुजरात), कटक (ओडिशा) या वेधशाळांचा समावेश आहे.
भारतीय हवामानशास्त्र विभागाचे महासंचालक डॉ. मृत्युंजय महापात्रा यांनी जागतिक हवामानशास्त्र परिषदेत आयोजित समारंभात “डब्लूएमओ’चे अध्यक्ष गेरहार्ड एड्रियन यांच्याकडून प्रमाणपत्रे स्वीकारली.
जागतिक हवामान संघटनेकडे सध्या अशी 291 अभ्यास केंद्रांची नोंद आहे. अलीकडेच ही संख्या 118 ने वाढवण्यात आली आहे. ज्यामध्ये प्रथमच जलविज्ञान आणि सागरी स्थानकांचा समावेश आहे. हवामान बदलांचे निरीक्षण करण्यासाठी दीर्घकालीन हवामान निरीक्षणांचे महत्त्व जागतिक हवामानशास्त्रीय संघटनेने मान्य केले आहे. सद्यस्थितीची अधिक सुस्पष्ट माहिती आणि भविष्यकालीन योजना आखण्यासाठी ऐतिहासिक नोंदी आवश्यक आहेत. या केंद्रांद्वारे हे कार्य केले जाणार आहे. शिवाय, याद्वारे वैज्ञानिक इतिहासही जतन केला जाणार आहे.
जलविज्ञान निरीक्षण म्हणजे काय?
जलसंपत्तीचे नियोजन आणि निर्णय घेण्यास मदत करण्यासाठी जलविज्ञान निरीक्षण महत्त्वाचे ठरते. पूर आणि दुष्काळ परिस्थिती काळात योग्य व्यवस्थापन, जलविज्ञान आणि हवामान याबाबतच्या सेवांचे एकत्रीकरण करणे, संशोधनाच्या उद्देशाने विश्वासार्ह माहिती संकलित करणे हे जलविज्ञान चक्राचे निरीक्षण करण्याचे उद्दिष्ट आहे.
हायड्रोलॉजिकल रिपोर्टसचा उद्देश
भूजल उपलब्धतेचे मूल्यमापन करणे
जलस्तरांची खोली, प्रकार
संभाव्य क्षमता
पाण्याची गुणवत्ता यासारख्या घटकांवर भाष्य