Middle East Europe Corridor : हमासच्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर इस्रायल आणि पॅलेस्टाईनमध्ये युद्ध सुरू झाले. इस्रायलने दहशतवादी हल्ल्यानंतर लगेचच युद्धाची घोषणा केली आणि गाझा पट्टीवर हल्ला केला. हे युद्ध इस्रायल लवकरच जिंकेल, असे मानले जात असले तरी भविष्यात हे युद्ध रशिया-युक्रेन युद्धाप्रमाणे पुढे खेचले तर भारताबरोबरच अरब देशांचेही नुकसान होईल.
या युद्धामुळे यावेळी जी-20 परिषदेत सुरू झालेला भारत-मध्य पूर्व आर्थिक कॉरिडॉर हा अत्यंत महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प धोक्यात येऊ शकतो. या योजनेत इस्रायलचाही समावेश आहे. चीनच्या बीआरआय प्रकल्पाशी स्पर्धा करणे हा या प्रकल्पाचा उद्देश आहे. पण युद्ध सुरू राहिल्यास त्याचे काम सुरू होऊ शकणार नाही.
भारत-मध्य-पूर्व-युरोप आर्थिक कॉरिडॉर अंतर्गत, तीन क्षेत्रांमध्ये शिपिंग आणि रेल्वे संपर्क विकसित करण्यासाठी योजना जाहीर करण्यात आली होती. यापूर्वी I2, You2 (इस्रायल, UAE आणि युनायटेड स्टेट्स कॉरिडॉर) करार झाला होता. पण इस्रायल आणि हमास यांच्यातील युद्धानंतर निर्माण झालेल्या वातावरणात काही महत्त्वाकांक्षी योजनांवर परिणाम होऊ शकतो. सौदी अरेबिया आणि इस्रायलमधील संबंध सामान्य करण्यावर तसेच भारत ते युरोपपर्यंत आर्थिक कॉरिडॉर तयार करण्यावर अमेरिका भर देत आहे. हा कॉरिडॉर मध्य पूर्वेतून जाणार आहे. मात्र इस्रायल-हमास युद्धामुळे ते अडगळीत पडले आहे.
भारताच्या या मसाल्याच्या मार्गाची योजना…
भारत-मध्य पूर्व-युरोप इकॉनॉमिक कॉरिडॉर प्रकल्पामध्ये दोन भिन्न कॉरिडॉर समाविष्ट करण्यात आले आहेत. ईस्टर्न कॉरिडॉर भारताला अरबी खाडीशी जोडेल, तर नॉर्दर्न कॉरिडॉर अरबी खाडीशी युरोपशी जोडेल. योजनेमध्ये एक रेल्वे प्रकल्प देखील आहे, जो सीमा ओलांडून जहाज ते रेल्वे परिवहन नेटवर्क प्रदान करेल. यामुळे भारत, यूएई, सौदी अरेबिया, जॉर्डन, इस्रायल आणि युरोपमधील मालाची वाहतूक सुलभ होईल.
त्यामुळे हा प्रकल्प अडचणीत सापडल्याचे दिसत आहे…
हे युद्ध या प्रकल्पाला ग्रहण लावू शकते कारण अमेरिका, ब्रिटन आणि त्यांचे सहयोगी फ्रान्स, जर्मनी आणि इटली या युद्धात इस्रायलला पाठिंबा देत आहेत, तर इराण, सीरिया आणि कतार हमासची वकिली करत आहेत. यावर यूएईने अतिशय मोजमाप प्रतिसाद दिला आहे. याला भारतासाठी मसाल्याचा मार्ग देखील म्हटले जात होते, कारण ते आखाती देश आणि युरोपशी जोडेल.
त्यामुळे चीनला फायदा होईल…
भारत-पश्चिम आशिया-युरोप इकॉनॉमिक कॉरिडॉरच्या विलंबाचा चीनला आनंद होईल. चीन वेगाने या क्षेत्रात आपले वर्चस्व प्रस्थापित करत आहे. बीआरआय प्रकल्पाला गती देण्यात व्यस्त असताना चीन सौदी अरेबिया आणि इराण यांच्यातील मैत्रीलाही प्रोत्साहन देत आहे.