– हिमांशू
सोशल मीडियानं खुळावलेल्या लोकांनी “युद्धस्य कथा रम्या’ या सुभाषिताचा भलताच अर्थ घेतलाय राव! संपूर्ण सुभाषिताचा अर्थ येणेप्रमाणेः जशी उंच पर्वताची शिखरे दुरूनच चांगली दिसतात आणि सौंदर्य प्रसाधनांनी चेहरा रंगवणारी गणिकाही दुरूनच चांगली दिसते, त्याचप्रमाणे युद्धाच्या केवळ गोष्टी ऐकणेच सुखावह असते. रंगवून-रंगवून सांगितलेल्या युद्धाच्या कथा ऐकणं आणि प्रत्यक्ष युद्धात सहभाग घेणं यात जमीन-अस्मानाचा फरक असतो. आर्टिलरीचे कानठळ्या बसवणारे आवाज म्हणजे दिवाळीतले फटाके किंवा डॉल्बी-डीजे नव्हे. रॉकेटचा आणि क्षेपणास्त्रांचा मारा चुकवत रणगाडा पुढे नेणं म्हणजे सहापदरी हायवेवरून एसयूव्ही चालवणं नव्हे.
युद्धात आणीबाणीची परिस्थिती उद्भवली आणि आपल्याला म्हणजे नागरिकांना सरहद्दीवर येण्याचं आवाहन केलं तर आपण जाऊ का? या प्रश्नाचं खरंखुरं उत्तर आपण स्वतःला द्यावं (हल्ली व्हॉट्सऍपवर स्वतःला मेसेज पाठवता येतो) आणि मगच युद्धोन्मादाला मेंदूत शिरकाव करू द्यावा, हेच चांगलं! परंतु सोशलवीरांना काय त्याचं! साडेपाच इंचाची मोबाइल स्क्रीन हीच ज्यांची युद्धभूमी, असे पराक्रमी योद्धे कुणाचंही युद्ध आपलं समजून लढतात. रशिया-युक्रेनचं युद्ध आता शिळं झालं; पण सोशलवीरांच्या फुरफुरणाऱ्या बाहूंना इस्रायलवर पॅलेस्टाइनमधल्या हमासनं केलेल्या हल्ल्याचं टॉनिक मिळालं आणि डेटा विकणाऱ्या कंपन्यांची सुगी सुरू झाली.
इंटरनेटच्या “नो मॅन्स लॅंड’वर सैन्याची जमवाजमव सुरू झाली. प्रत्येकानं आपापली “पार्टी’ निवडली आणि विचार न करता फैरी झाडायला सुरुवात केली. इतिहास, भूगोल वगैरे अवजड विषय समजून घ्यायला वेळ कुणाला असतो हल्ली? मुळात हे विषय एकतर आमच्या सोयीनुसार शिकवावेत किंवा शिकवूच नयेत, असा या मंडळींचा खाक्या!
युद्धात कुणाची बाजू घ्यायची हे प्रत्येकाला आपापल्या आवडीनुसार आणि सोयीनुसार ठरवता आलं पाहिजे. त्यानुसार कुणी इस्रायलची बाजू घेतली तर कुणी पॅलेस्टाइनला सिम्पथी देऊ केली. ऑटोमन साम्राज्यापासून संयुक्त राष्ट्रांपर्यंतचा गुंतागुंतीचा इतिहास या धामधुमीच्या काळात कोण समजावून घेणार? इस्रायल आणि पॅलेस्टाइनपैकी कुणा एकाची बाजू घेणं अनेक देशांना अद्याप जमलेलं नाही. अनेक देशांच्या भूमिका बदलत्या राहिल्या.
पण सोशलवीरांची भूमिका किमान आंतरराष्ट्रीय विषयांत नेहमी ठाम असते, कारण आपल्यावर थेट परिणाम होणार नाही एवढं त्यांना नक्की कळलेलं असतं. इकडे खासगी मेडिकल कॉलेजेसनी फी भरमसाठ वाढवली आणि युक्रेनला शिकायला जाण्याची परिस्थितीही आता राहिली नाही, यावर कोणतीही भूमिका नसली तरी चालते. युक्रेन आणि रशियापैकी एकाची निवड मात्र करता आली पाहिजे. इस्रायल आणि पॅलेस्टाइन संघर्षात सोशलवीरांनी काय-काय दिवे लावलेत, हे दोन्ही बाजूंच्या नेत्यांनी पाहिलं, तर ते लढणं सोडून हसत सुटतील. आज ना उद्या, या ना त्या रूपात जगातल्या प्रत्येक संघर्षाची झळ आपल्याला बसतच असते.
कधी अन्नधान्य, कधी गॅस तर कधी तेलाचा पुरवठा खंडित होतो, महागाई वाढते; पण असे “वाइड बॉल’ सोशल मीडियावर कोण टाकणार? कुण्या एका स्त्रीच्या मृतदेहावर पाय ठेवून हसत-हसत उभा राहिलेला बंदूकधारी दहशतवादी, रॉकेटच्या भीतीनं शाळेच्या आवारातून पळ काढणारी पोरं, एवढंच काय… अगदी आपल्याच देशात जिवंत जळणारा तरुण आपल्याला अस्वस्थ करत नाही, तोपर्यंत मामला बिकट आहे.