पुणे – जगभरात करोना प्रतिबंधक बूस्टर मात्रेवर अभ्यास केला जात आहे. वेगवेगळ्या किमान सात लसी बूस्टर मात्रा म्हणून वापरल्या गेल्या आहेत. अन्य देशांचे लसीकरण होईपर्यंत जागतिक आरोग्य संघटनेने सध्या हे थांबवले आहे.
श्रीमंत आणि गरीब देशांतली लस उपलब्धतेची दरी पाहता हे पाऊल उचलले आहे. परंतु, भविष्यात बूस्टर मात्रेची शिफारस नक्कीच येणार आहे, असे मत राष्ट्रीय विषाणूविज्ञान संस्थेच्या संचालक प्रिया अब्राहम यांनी व्यक्त केले.
कोविड-19 वरील शास्त्रीय घडामोडींबाबत अब्राहम यांनी ऑनलाइन विश्लेषण केले. त्यामध्ये त्यांनी बऱ्याच प्रश्नांची उकल केली. पुण्यातील आयसीएमआर-राष्ट्रीय विषाणूविज्ञान संस्था (एनआयव्ही) गेले वर्षभर य संदर्भात युद्धपातळीवर काम करत असल्याचे सांगून लस निर्मितीची प्रकिया त्यांनी सांगितली.
लसीचे कॉकटेल अर्थात मिश्र लसीविषयी अब्राहम म्हणाल्या, “अनवधानाने दोन वेगवेगळ्या लसीच्या मात्रा नागरिकांना दोन टप्प्यांत दिल्या गेल्या, असेही घडले आहे. आम्ही “एनआयव्ही’मध्ये त्यांचे रक्त नमुने तपासले. ती व्यक्ती सुरक्षित असल्याचे आढळले. कोणताही प्रतिकूल परिणाम आढळला नाही. रोगप्रतिकारशक्ती आणखी चांगलीच होती. त्यामुळे सुरक्षेला घातक असे यात नक्कीच काही नाही. मात्र, यावर आमचा आणखी अभ्यास सुरू असून थोड्याच दिवसात अधिक तपशील देऊ शकू.’
डेल्टा-प्लस फैलावाची शक्यता कमी
डेल्टा-प्लस प्रकार डेल्टा प्रकारापेक्षा पसरण्याची शक्यता कमी असल्याचे अब्राहम यांनी नमूद केले. डेल्टा प्रकार प्रामुख्याने 130 पेक्षा जास्त देशांमध्ये सध्या आहे. लसीकरण केलेल्या लोकांच्या शरीरात तयार होणाऱ्या अँटिबॉडीजचा अभ्यास केला आणि या प्रकाराविरुद्ध ते काय करतात, हे तपासले आहे. या प्रकाराविरूद्ध अँटिबॉडीजची परिणामकारकता दोन ते तीन पटीने कमी झाल्याचे आढळले. तरीही, या प्रकाराविरुद्ध लस अजूनही सुरक्षा देते. त्यांची परिणामकारकता थोडी कमी वाटू शकते परंतु रुग्णालयात दाखल होण्याची किंवा दगावण्याची शक्यता असणाऱ्या गंभीर स्वरुपाच्या रोगाला, प्रतिबंध करण्यासाठी लसी खूप महत्वाच्या आहेत.
वयोगट 2-18 साठी सध्या “कोवॅक्सिन’ची चाचणी दुसऱ्या आणि तिसऱ्या टप्प्यात आहे. याबाबतचे निष्कर्ष लवकरच हाती येतील. त्यामुळे सप्टेंबर किंवा त्यानंतर लगेच बालकांसाठी कोविड-19 प्रतिबंधक लस उपलब्ध होऊ शकते. याशिवाय “झायडस कॅडिला’च्या लसीचीही चाचणी सुरू असून तीही बालकांसाठी वापरली जाऊ शकते.
-प्रिया अब्राहम, संचालक, राष्ट्रीय विषाणूविज्ञान संस्था