इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू आणि विरोधी पक्षनेते बेन्नी गॅंट्झ यांच्यातील वाटाघाटींना शेवटी यश आले असून, युद्धकालीन सरकार स्थापनेचा मार्ग मोकळा झाला आहे. गॅंट्झ यांनी एका निवेदनाद्वारे आपल्या पक्षाने आणीबाणीतील संयुक्त सरकारच्या स्थापनेस बिनशर्त पाठिंबा दिल्याचे जाहीर केले आहे. मात्र आणखी एक विरोधी नेते याईर लापीड यांनाही मंत्रिमंडळात सहभागी होण्याचे आमंत्रण देण्यात आले असले, तरी त्यांनी अद्याप प्रतिसाद दिलेला नाही.
हमासने इस्रायलवर तुफानी हल्ला चढवला आणि त्यात शेकडो लोकांचे मृत्यू झाले. इस्रायल-पॅलेस्टाइन वादामध्ये इराणमधील वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी, हमासने केलेल्या हल्ल्याची उघड तारीफ केली. तर इराकमधील शिया धर्मगुरू आणि राजकीय नेते मुक्तदा अल-साद्र यांनी, सर्व अरब बांधवांनी आणि विशेषतः इजिप्तच्या नागरिकांनी आपल्या सीमा खुल्या कराव्यात व गाझापट्टीला घातलेला अमानवी वेढा उठवण्यासाठी मदत करावी, असे आवाहन केले आहे.
वेढा पडलेल्या किनारपट्टीच्या प्रदेशाला रसद पाठवण्यासाठी इराक तयार असल्याचेही त्यांनी घोषित केले आहे. इस्रायली हवाई दलाने गाझा पट्टीमधील हमासच्या तळांना लक्ष्य करत, जबरदस्त बॉम्बवर्षाव केला असून, शेकडो इमारती उद्ध्वस्त केल्या आहेत. थोडे इतिहासात डोकावून पाहिले, तर ज्याप्रमाणे इस्रायलने पॅलेस्टाइनवर दादागिरी केली आहे, त्याचप्रमाणे पॅलेस्टाइननेदेखील दहशतवादी हल्ले केले आहेत. 1968 सालापासूनच इस्रायलमध्ये अतिरेक्यांनी अनेकदा घातपात घडवला आहे. पश्चिम युरोपमधून त्यांनी आपले तळ उभे केले आणि इस्रायलचे एक संस्थापक आणि पहिले पंतप्रधान डेव्हिड बेन गुरीयान यांना मारण्याचाही प्रयत्न केला होता. गुरीयान यांनी शालेय जीवनापासूनच हिब्रू भाषेचा अभ्यास सुरू केला आणि ज्यू च्या पवित्र भूमीत स्थलांतर करावे, यासाठी प्रचार सुरू केला होता.
1920 साली त्यांनी पॅलेस्टाइनमध्ये जाझानवादी श्रमिक संघाची स्थापना केली आणि त्यानंतर ते हळूहळू ज्यूंचे अग्रगण्य नेते बनले. म्हणून त्यांना मारण्याच्या कटास पॅलेस्टाइन अतिरेकी महत्त्व देत होते. पीएलओ किंवा पॅलेस्टाइन लिबरेशन ऑर्गनायझेशनच्या “ब्लॅक सप्टेंबर’ गटाने 8 मे 1972 रोजी ब्रुसेल्सहून तेल अवीवला निघालेल्या विमानाचा ताबा घेऊन, कैदेत असलेल्या 300 पॅलेस्टिनी अतिरेक्यांच्या सुटकेची मागणी केली होती. त्यावेळी या उग्रवाद्यांना पकडून ओलीस धरलेल्या हवाई प्रवाशांची इस्रालयने सुटका केली. त्यामुळे पिसाळलेल्या अतिरेक्यांनी 30 मे 1972 रोजी इस्रायलच्या विमानतळावर एका फ्रेंच विमानावर बॉम्बफेक केली, त्यात 24 जण ठार झाले. 1970च्या दशकात पॅलेस्टिनी अतिरेक्यांनी जगभरात ठिकठिकाणी अतिरेकी तळ उभे केले.
5 सप्टेंबर 1972 रोजी अतिरेक्यांनी म्युनिक ऑलिंपिक खेळात सहभागी असलेल्या इस्रायली खेळाडूंना ओलीस ठेवले. एवढेच नव्हे, तर “ब्लॅक सप्टेंबर’ गटाने इस्रायली खेळाडूंच्या खोल्यांमध्ये प्रवेश करून दोन खेळाडूंना ठार मारले. इस्रायलच्या तुरुंगातून 200 अरब कैदी मुक्त केले नाहीत, तर या खेळाडूंना खतम केले जाईल अशी धमकी त्यांनी दिली होती. पुढे इस्रायलच्या अनेक खेळाडूंना गोळ्या घालून ठार मारण्यात आले. मात्र नंतर त्यास जबाबदार असलेल्या “मोसाद’ने प्रमुख दहशतवाद्यांना कंठस्नान घातले. सीरिया आणि लेबनानमधील पीएलओचे तळ उद्ध्वस्त करून “मोसाद’ने आपली ताकद दाखवून दिली. इस्रायलच्या तत्कालीन पंतप्रधान गोडा मायर यांना अस्मानात धाडण्याचा कटही पॅलेस्टिनी गनिमांनी अखला होता, पण “मोसाद’च्या दक्षतेमुळे तो उधळला गेला. आज पॅलेस्टाइनमध्ये हमास ही प्रमुख संघटना असून, तिचा कणा मोडून ती पूर्णतः नष्ट करणे, हे उद्दिष्ट इस्रायलने निश्चित केले आहे.
हमासची स्थापना 1987 साली अहमद यासीन आणि अब्देल अझीझ अल रांतिसी यांनी केली. मुळात इजिप्तच्या “मुस्लीम ब्रदरहुड’ या संघटनेची एक सहाय्यक संघटना म्हणून हमासची स्थापना करण्यात आली होती. पॅलेस्टाइनची मुक्ती करणे आणि तेथे इस्लामी राज्य स्थापन करणे हे त्यांचे ध्येय आहे. अर्थात केवळ पश्चिम किनारपट्टी म्हणजेच वेस्ट बॅंक आणि गाझापट्टी एवढेच नव्हे, तर इस्रायल व्यापून हे राष्ट्र निर्माण करण्याचे त्यांचे उद्दिष्ट होते. परंतु नंतर त्यांनी आपले धोरण बदलले आणि जर इस्रायल 1967 पूर्वीच्या सीमा मानण्यास तयार असेल, नुकसान भरपाई देण्यास आणि पॅलेस्टिनी निर्वासितांना परतण्यास मान्यता देत असेल, तर आम्ही शांतता प्रस्थापित करण्यास तयार आहोत, असे हमासने तेव्हा स्पष्ट केले होते. “मुस्लीम ब्रदरहूड’शी संबंध तोडण्याचीही हमासची तयारी दाखवून जगाला मूर्ख बनवू नका, असे इस्रायलने तेव्हा सुनावले होते.
हमासला इराण, इराक आणि लेबनानच्या हेजबोल्ला या जहाल इस्लामी गटाचे पूर्ण समर्थन आहे. सीरिया आणि येमेन यांनी तर हमासच्या या “पराक्रमा’चे कौतुकच केले असून, या हिंसक कृत्यांचा आम्हाला अभिमान वाटतो, असे निर्लज्जपणे म्हटले आहे. सध्याच्या परिस्थितीस इस्रायलच जबाबदार असल्याचे कतारचे म्हणणे आहे. अरब लीग आणि जॉर्डननेदेखील इस्रायलच्या धोरणांवर टीका केली आहे. सौदी अरेबियाने दोन्ही बाजूंनी संयम पाळावा, असे आवाहन करून तटस्थतेचा आव आणला आहे. खरे तर सौदी अरेबिया हा इस्रायलशी आणखी जवळचे संबंध प्रस्थापित करू पाहत आहे. अमेरिका, युरोपियन युनियन, कॅनडा, इजिप्त आणि जपानने हमास ही दहशतवादी संघटना असल्याचे घोषित केले आहे.
परंतु पाच वर्षांपूर्वी अमेरिकेने हमासचा निषेध करणारा ठराव संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेमध्ये मांडला होता. मात्र तो फेटाळण्यात आला होता. हमासच्या अगोदरच यासीर अराफत यांनी “फतह’ या संघटनेची स्थापना केली होती. ती अगोदर निमलष्करी संघटना होती. परंतु त्यानंतर त्यांनी हिंसेचा मार्ग सोडून दिला होता.2004 साली अराफत यांच्या निधनानंतर हमास अधिक मजबूत झाली. फतहशी युद्ध करून हमासने 2007 मध्ये गाझा पट्टीचा ताबा घेतला. फतह ही धर्मनिरपेक्षतेवर विश्वास ठेवते, तर हमास ही कट्टर इस्लामी संघटना आहे. या संघटनेचे आणि तिच्या दहशतवादी कृत्यांचे कोणत्याही प्रकारे समर्थन होऊ शकत नाही.