Drone Farming : शेतकऱ्याला आपल्या पिकांसाठी औषधे आणि खते नेहमीच वापरावी लागतात.औषधांसाठी पैसे खर्च तर होतातच शिवाय ते पिकांना देण्यासाठी मजुर देखील लावावे लागतात. आता शेतकऱ्याचे औषध फवारणी काम अगदी सोपं होणार आहे. ड्रोनद्वारे ही फवारणी करता येणार आहे. शेतकरी १०० रुपये खर्चून एक एकर जमिनीवर नॅनो युरियाची फवारणी ड्रोनद्वारे करू शकतात. यासाठी त्यांना फक्त नोंदणी करावी लागेल. हरियाणातील कर्नाल जिल्ह्यात शेतकऱ्यांसाठी ही सुविधा सुरु करण्यात आलिया आहे. या रब्बी हंगामात, हरियाणातील कर्नालमध्ये सुमारे 7000 एकर क्षेत्रात ड्रोनद्वारे नॅनो युरिया फवारण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे. नॅनो युरिया हे द्रवरूप खत आहे. ते पाण्यात मिसळून पिकावर फवारले जाते. पारंपरिक युरियापेक्षा ते अधिक प्रभावी आणि पर्यावरणपूरक असल्याचा दावा केला जात आहे.
समोर आलेल्या माहितीनुसार, कृषी आणि शेतकरी कल्याण विभागाने इंडियन फार्मर्स फर्टिलायझर कोऑपरेटिव्ह लिमिटेड (IFFCO) च्या सहकार्याने गेल्या वर्षी 28 डिसेंबरपासून कर्नाल जिल्ह्यात नॅनो युरियाची ड्रोन फवारणी सुरू केली आहे. विशेष बाब म्हणजे राज्यभरात एक लाख एकर क्षेत्रावर ड्रोनच्या सहाय्याने नॅनो युरिया फवारण्याचे उद्दिष्ट विभागाने ठेवले आहे. जर शेतकऱ्यांना ड्रोनद्वारे नॅनो युरियाची फवारणी करायची असेल, तर त्यांना “मेरी फसल मेरा ब्योरा” (MFMB) पोर्टलवर नोंदणी करावी लागेल. कर्नाल जिल्ह्यात ७,००० एकर गहू पिकाचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे. त्यापैकी आतापर्यंत ड्रोनद्वारे एक हजार एकरांवर नॅनो युरियाची फवारणी करण्यात आली आहे.
एवढ्या खर्चात नॅनो युरियाची फवारणी
कर्नालचे कृषी उपसंचालक (डीडीए) वझीर सिंग म्हणाले की, एक एकर फवारणीसाठी ६२५ रुपये खर्च येतो, ज्यामध्ये ड्रोनसाठी ४०० रुपये आणि नॅनो युरियाच्या बाटलीसाठी २२५ रुपये खर्च येतो. मात्र शेतकऱ्याला एकरी केवळ 100 रुपये मोजावे लागणार आहेत. उर्वरित खर्च सरकार उचलणार असल्याचे त्यांनी सांगितले.याच्या वापराने पीक उत्पादनात तर वाढ होईल. तसेच कामगार संख्या कमी लागणार आहे. एकूणच शेतकऱ्याच्या पैशाची आणि वेळेची बचत होणार आहे.
एका दिवसात 20 एकरवर होऊ शकते फवारणी
वजीर सिंग म्हणाले की, नॅनो युरियामध्ये नायट्रोजनचे नॅनो-आकाराचे कण असतात, जे पारंपरिक युरियापेक्षा कार्यक्षमतेने काम करतात. सिंग पुढे म्हणाले की, ग्रॅन्युलर युरियाच्या 45 किलोच्या पिशवीचे नॅनो युरियाच्या 500 मिली बाटलीत रूपांतर करण्यात आले आहे. यामुळे युरियाचे प्रमाण आणि वेळही वाचतो, कारण ड्रोन एका दिवसात २० एकरपेक्षा जास्त क्षेत्रात नॅनो युरियाची फवारणी करू शकतो. तर एका शेतकऱ्याला 20 एकर क्षेत्र व्यापण्यासाठी दोन ते तीन दिवस लागतील.
पर्यावरणासाठी फायदेशीर
दाट धुक्यामुळे युरियाची फवारणी करण्यात अडचण येत असल्याचे अधिकाऱ्यांनी सांगितले. कारण दाट धुक्यात ड्रोन उडू शकत नाहीत. अधिकाऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार ड्रोनने नॅनो युरियाची फवारणी केल्याने शेतकरी आणि पर्यावरणासाठी अनेक फायदे आहेत. ड्रोनच्या सहाय्याने नॅनो युरियाची फवारणी केल्याने पाणी आणि मजुरांची बचत होते तसेच पिकाचे उत्पादन व गुणवत्ता वाढते. याशिवाय ते माती आणि पाणी प्रदूषित होण्यापासून रोखते.