नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज अर्थात निफ्टीमधील घोटाळ्याची बाब सध्या सर्वांच्याच ओठावर आहे. एका अनामिक योगीच्या सांगण्यावरून महिला अधिकारी चित्रा रामकृष्ण यांनी कठपुतळीसारखे काम केले. ईमेलवर आलेल्या सूचनांमुळे एखाद्या व्यक्तीला नोकरी तर मिळालीच पण प्रमोशनसोबतच त्याचा पगारही करोडोंमध्ये झाला. जरी अशा कथा फक्त चित्रपट, नाटके आणि वेब सिरीजमध्ये दिसतात, परंतु एनएसईशी संबंधित या कथेत कोणताही फेरफार नव्हता आणि त्यातील पात्रे देखील अगदी खरी आहेत. …आणि आता हिमालयाच्या त्या गूढ ‘योगी’वरूनही पडदा उठल्यामुळे कळाले की हे एका फसव्या आणि फसव्या फिल्मी कथेचे कथानक आहे ! इथे एका उच्चपदस्थ अधिकाऱ्याने अशी फसवी स्क्रिप्ट लिहिली, ज्याने चित्रपटांच्या सस्पेन्सलाही मात दिली. या नटवरलालचा पराक्रम ऐकून तुम्हालाही आश्चर्य वाटेल.
० आनंदा सुब्रमण्यम, चित्रा रामकृष्ण आणि हिमालयाचे अज्ञात योगी !
वास्तविक, हे प्रकरण एनएसईच्या सीईओ चित्रा रामकृष्ण, मुख्य धोरणात्मक सल्लागार आनंद सुब्रमण्यम आणि चित्राचे हिमालयाचे अज्ञात गूढ योगी यांच्याशी संबंधित आहे. या तिघांच्या गोंधळामुळे एनएसईची विश्वासार्हता तर कमी झालीच पण लोकांचा विश्वासही डळमळीत झाला. हे प्रकरण मनोरंजक आहे कारण येथे ज्या योगींचा उल्लेख केला जात आहे तोच कथेचा खलनायक आणि सूत्रधार होता. हा योगी वर्षानुवर्षे चित्रा यांना मूर्ख बनवत राहिला आणि त्यांना त्याच्या इच्छेनुसार नाचवलं. या गूढ योगींनी सुब्रमण्यमला त्यांच्या सूचनेद्वारे नियुक्त केले, एकामागून एक पदोन्नती मिळवून दिली आणि पगारात बेहिशेबी वाढ केली. चित्रा रामकृष्ण या योगीच्या आंधळ्या भक्तीत इतक्या मग्न होत्या की त्यांनी त्यांच्या प्रत्येक सूचना आंधळेपणाने पाळल्या. याचा सर्वात मोठा फायदा सुब्रमण्यम यांना झाला.
० सुब्रमण्यमच निघाला हिमालयाचा योगी !
आनंद सुब्रमण्यम यांच्या नियुक्तीतील अनियमिततेबाबत सेबीने या प्रकरणाची चौकशी सुरू केली होती, त्यानंतर ही मोठी बाब समोर आली आहे. यादरम्यान एका हिमालयीन योगीचं नावही समोर आलं, ज्यांच्या इशाऱ्यावर चित्राने सर्व चुका केल्या. कथेचा सर्वात मोठा ट्विस्ट म्हणजे ही संपूर्ण घटना घडवणारा योगी सुब्रमण्यम निघाला. होय, आनंद सुब्रमण्यम हाच या घोटाळ्याचा लेखक होता आणि स्वत: योगी बनून फायदा करून घेत होते. सीबीआयने आपल्या तपासात उघड केले आहे की सुब्रमण्यम हाच निनावी योगी आहे, ज्यांच्यावर चित्राने आंधळेपणाने विश्वास ठेवला आणि विचार न करता त्यांच्या प्रत्येक आदेशाचे पालन केले. योगींच्या सांगण्यावरून चित्रा यांनी सुब्रमण्यमसाठी खास पदही तयार केले होते. 2013 ते 2016 या काळात पदावर असताना चित्रा यांच्यावर असे अनेक निर्णय घेतल्याचा आरोप आहे, ज्यांचा शेअर बाजाराच्या हिताशी संबंध नव्हता. यापैकी एक आनंद सुब्रमण्यम यांची नियुक्ती होती, ज्यांच्यासाठी चित्राने एनएसईमध्ये अधिकारी-स्तरीय पद निर्माण केले. एवढेच नाही तर चित्राने आनंद सुब्रमण्यमला त्यांच्या कार्यकाळात प्रत्येक वेळी प्रमोशन दिले आणि करोडोंचा पगारही दिला.
० चित्रा रामकृष्ण या तीन वर्षे एनएसईच्या सीईओ
चित्रा रामकृष्णा 2013 ते 2016 या काळात नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज (NSE) च्या सीईओ आणि एमडी होत्या. 1990 मध्ये एनएसईच्या स्थापनेपासून त्या संबंधित होत्या. 2009 मध्ये त्यांची एनएसईचे संयुक्त व्यवस्थापकीय संचालक म्हणून नियुक्ती झाली. 2013 मध्ये त्यांना सीईओ पद देण्यात आले. 2016 मध्ये, पदाचा गैरवापर करून आणि त्यांचे नाव घोटाळ्याशी जोडले गेल्याने त्यांना एनएसईमधून काढून टाकण्यात आले. चौकशीदरम्यान, सेबीने चित्रा रामकृष्ण यांना एनएसईची गोपनीय माहिती बाहेर शेअर करण्याबद्दल विचारले, तेव्हा त्यांनी सांगितले की rigyjursama नावाचा ईमेल आयडी एका सिद्ध पुरुष योगीचा आहे, जो वर्षानुवर्षे हिमालयात भटकत आहे. ते म्हणाले की ईमेल लिहिणाऱ्या योगींमध्ये आध्यात्मिक शक्ती आहे. गेल्या 20 वर्षांपासून त्यांना मार्ग दाखवत असून त्यांच्या मर्जीने ते प्रकट होतील.
० योगी उर्फ आनंद सुब्रमण्यमनी फायदा घेतला
आनंद सुब्रमण्यमची एनएसई येथे 1 एप्रिल 2013 रोजी मुख्य धोरणात्मक सल्लागार (CSE) म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. यानंतर, 1 एप्रिल 2015 ते 21 ऑक्टोबर 2016 पर्यंत, त्यांनी एनएसईचे ग्रुप ऑपरेटिंग ऑफिसर (GOO) आणि MD-CEO चित्रा सुब्रमण्यम यांचे सल्लागार म्हणूनही काम केले. चित्रा सुब्रमण्यम यांची एनएसईमध्ये नियुक्ती होण्यापूर्वी ही दोन्ही पदे नव्हती. सेबीचा तपास आनंद सुब्रमण्यमच्या भरतीवरून सुरू झाला. म्हणजेच तपासातील पहिला दुवा सुब्रमण्यम होता. एनएसईमध्ये येण्यापूर्वी ते बाल्मर अँड लॉरी नावाच्या कंपनीत काम करत होते. येथे त्यांचा पगार वार्षिक 15 लाख रुपये होता. तसेच त्यांना भांडवल बाजारातील कामाचा अनुभव नव्हता. हे सर्व असूनही तत्कालीन सीईओ चित्रा रामकृष्ण यांनी त्यांना एनएसईमध्ये चीफ स्ट्रॅटेजिक ऑफिसर (CSE) या पदावर भरती केल्याचा आरोप आहे. एवढेच नाही तर त्यांना 1.68 कोटी रुपयांचे सॅलरी पॅकेजही देण्यात आले होते. त्याला आठवड्यातून फक्त चार दिवस काम करायचे होते.
० ही बाब सेबीच्या निदर्शनास कशी आली?
सुब्रमण्यम यांची थेट एनएसईमध्ये चित्रा रामकृष्णाने भरती केली होती. यासाठी स्टॉक एक्सचेंजच्या एचआर विभागाशी चर्चाही झाली नसल्याचा आरोप आहे. या व्यतिरिक्त, एनएसईमध्ये भरतीसाठी कोणतीही जाहिरात किंवा नोटीस देखील जारी केली गेली नाही किंवा या पदासाठी इतर कोणतेही नाव दिसले नाही. रामकृष्ण यांची मुलाखत घेतल्यानंतर थेट सुब्रमण्यम यांची भरती झाली. मात्र, सुब्रमण्यम यांच्या फाइलमध्ये या मुलाखतीची कोणतीही माहिती आढळून आली नाही.
० हिमालयातील रहस्यमय योगींची कहाणी जी सेबीसमोर आली
जेव्हा सेबीने चित्रा रामकृष्ण यांना एनएसईची गोपनीय माहिती बाहेर शेअर करण्याबद्दल विचारले तेव्हा त्यांनी सांगितले की rigyjursama नावाचा ईमेल आयडी एका सिद्ध पुरुष/योगीचा आहे, जो वर्षानुवर्षे हिमालयात भटकत आहे. सेबीने दिलेल्या आदेशात चित्रा रामकृष्ण यांच्यावर या योगींचा खूप प्रभाव असल्याचे म्हटले आहे. तोच योगी होता ज्याने चित्राला इमेल लिहून सुब्रमण्यमच्या भरतीबद्दल त्यांना दिलेल्या पगाराची सूचना दिली होती. गंमत म्हणजे चित्रा रामकृष्ण यांच्यासह सुब्रमण्यम यांना हे ईमेल पाठवण्यात आले होते. एवढेच नाही तर सुब्रमण्यम आणि इतर वरिष्ठ अधिकाऱ्यांच्या बढतीबाबत हा रहस्यमय योगी चित्रा रामकृष्णांना वारंवार सल्ला देत होता.
० सुब्रमण्यमच चित्रा यांना योगी म्हणून मेल करायचा
कन्सल्टन्सी फर्म अर्न्स्ट अँड यंग (E&Y) ने केलेल्या फॉरेन्सिक ऑडिटमध्ये असे दिसून आले आहे की आनंद सुब्रमण्यम स्वतः या मेल आयडीवरून रामकृष्ण यांना योगी म्हणून इमेल करायचे. या युक्तीने सुब्रमण्यम यांनी चित्रा रामकृष्ण यांच्या प्रत्येक निर्णयावर प्रभाव टाकला. 27 नोव्हेंबर 2018 रोजी सेबीला पाठवलेल्या पत्रात एनएसईने म्हटले होते की त्यांच्या कायदेशीर सल्लागारांनी मानसशास्त्रज्ञांशी देखील चर्चा केली होती. मानसशास्त्रज्ञांनी सांगितले होते की आनंद सुब्रमण्यम यांनी नवीन ओळख निर्माण करून चित्र यांना प्रभावित केले आणि त्यानुसार एनएसईचे निर्णय घेतले. चित्रा रामकृष्ण प्रत्येक बाबतीत सुब्रमण्यम यांचा सल्ला घेत असत, तर त्या निर्णयासाठी पूर्णपणे योगींवर अवलंबून होत्या.