हिमांशू
“कृपया आहेर, भेटवस्तू म्हणून कोणीही घड्याळ आणू नये,’ अशी तळटीप परवाच एका लग्नपत्रिकेवर पाहिली आणि कानच उभे राहिले. आहेर किंवा पुष्पगुच्छ आणू नयेत, असा प्रेमळ आग्रह हल्ली बरेच यजमान धरतात. एवढंच नव्हे तर मांडव परतणीच्या वेळी स्वतःच आप्तांना “रिटर्न गिफ्ट’ देतात. काहीजण खूपच सामाजिक वगैरे असतात. ते पुष्पगुच्छाऐवजी पुस्तकं आणायला सांगतात आणि “रिटर्न गिफ्ट’ म्हणून रोपटी देतात. (पुस्तकं वाचली किती जातात आणि रोपं जगतात किती, हा प्रश्न अलाहिदा!) परंतु कुणी घड्याळ भेट देऊ नये, असं म्हणण्यामागे काय कारण असावं? खरं तर घड्याळ हा माणसाला लागलेला सगळ्यात महत्त्वाचा शोध. जेव्हा घड्याळ नव्हतं तेव्हा वेगवेगळ्या आकाराच्या भिंती बांधून त्यांच्या सावलीवरून किती वाजले हे ठरवलं जात असे, हे जयपूरला गेल्यावर कळतं. त्याच्याही आधी प्राण्यांप्रमाणं माणसाच्याही शरीरात “मेटाबोलिक क्लॉक’ होतं असं सांगितलं जातं. म्हणजे, भुकेच्या वेळा, झोपायच्या वेळा वगैरे सांगणारा “डिव्हाइस’ शरीरातच होता.
आपल्याकडे “आजीच्या जवळी घड्याळ कसले आहे चमत्कारिक’ या गाजलेल्या कवितेतसुद्धा घड्याळ न पाहता वेळ सांगणारी आजी भेटते. घड्याळ म्हणून भिंती उभारण्यापासून भिंतीवर घड्याळ लावण्यापर्यंतचा हा प्रदीर्घ प्रवास एखाद्याला एवढा का खटकावा, असा विचार करता-करता आठवलं, की हल्ली घड्याळ भेट देऊन त्यायोगे स्टिंग ऑपरेशनही करतात! एका घड्याळानं महाराष्ट्रात अद्भुत प्रयोग करून दाखवला आणि कुणाच्या कल्पनेतही नव्हतं असं सरकार सत्तेवर आलं. पण म्हणून या प्रयोगाला धक्के देण्याचं कामही घड्याळाच्याच माध्यमातून केलं जाईल, हेही कुणाच्या कल्पनेत नव्हतं. गेल्या काही दिवसांपासून गाजत असलेल्या या भिंतीवरच्या घड्याळात कॅमेरा बसवून एक स्टिंग ऑपरेशन केलं गेलं असं सांगतलं जातंय. म्हणजे, ज्या ऑफिसातलं रेकॉर्डिंग थेट विधानसभेत दाखवलं गेलं, त्या ऑफिसनेच घड्याळाकडे बोट दाखवलंय.
घड्याळ भेट देणाऱ्या व्यक्तीनंच त्यात कॅमेरा बसवला होता आणि अनेकांच्या संगनमतानं शूटिंग केलं गेलं, असा आरोप असून घड्याळ आपण भेट दिलंच नव्हतं, असं संबंधितानं सांगितल्यानंतर पेच वाढला. कुणी आपल्याच ऑफिसमध्ये छुपा कॅमेरा बसवणार नाही आणि बसवलाच तरी त्याचं रेकॉर्डिंग इतर कुणाच्या हाती पडून देणार नाही, असाच युक्तिवाद कुणीही करेल. एकंदर रेकॉर्डिंग 125 तासांचं असल्याचं सांगितलं जातंय. हे तास कॅमेऱ्यानं मोजले की घड्याळानं, हेही पाहावं लागेल. इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांची आम्हाला आधीपासूनच धास्ती. त्या यादीत आता पेन ड्राइव्हसुद्धा आला. अहो, हॉटेलात सीसीटीव्ही कॅमेरा बघितला तरी आमच्या घशाखाली घास उतरत नाही. आता घड्याळात बघण्याचीही चोरी झाली, तर कठीण आहे राव!
उपरोक्त स्टिंग ऑपरेशन भिंतीवरच्या घड्याळाच्या माध्यमातून झाल्याचं सांगितलं जात असलं, तरी अनेकांच्या मनगटांवरची घड्याळं थरथरलीत, असं आम्ही ऐकून आहोत. हल्लीची मनगटी घड्याळं भलतीच “स्मार्ट’ असतात. किती वाजले हे सांगण्याबरोबरच ही घड्याळं मालकाचं ब्लडप्रेशर पण मोजतात! ताज्या स्टिंग ऑपरेशनमुळे मुंबई, पुणे, जळगावपर्यंतची अनेक “स्मार्ट’ घड्याळं संबंधितांचा रक्तदाब वाढल्याचं दाखवतायत म्हणे! असो, सगळ्याच आधुनिक उपकरणांविषयी शंका येऊ लागल्यास लोक अखेर वल्कलं नेसून अरण्यात जाऊन राहतील!