नवी दिल्ली – महिलांच्या गर्भनिरोधक गोळ्यांप्रमाणेच शास्त्रज्ञ पुरुषांसाठीही गर्भनिरोधक गोळ्या बनवण्यात गुंतले आहेत. यामध्ये शास्त्रज्ञांना मोठे यश मिळाले आहे. त्यांनी एक गर्भनिरोधक औषध विकसित केले आहे, या गोळीचा उपयोग उंदरांमध्ये केला असून शुक्राणूंना तात्पुरते येण्यापासून रोखून गर्भधारणा रोखण्यात यश प्राप्त झाले आहे.
महिलांच्या गर्भनिरोधक गोळ्यांप्रमाणेच शास्त्रज्ञ पुरुषांसाठीही गर्भनिरोधक गोळ्या बनवण्यात गुंतले आहेत. यामध्ये शास्त्रज्ञांना मोठे यश मिळाले आहे. त्यांनी गर्भनिरोधक औषध विकसित केले आहे, शुक्राणूजन्य मार्ग तात्पुरते अवरोधित करून उंदरांमध्ये गर्भधारणा प्रतिबंधित करते.
अमेरिकेतील वेल कॉर्नेल मेडिसिनच्या संशोधकांनी सांगितले की, ‘आतापर्यंत पुरुषांसाठी केवळ गर्भनिरोधक पर्याय म्हणजे कंडोम आहे. संशोधकांचे म्हणणे आहे की, यापूर्वी पुरुषांसाठी बनवल्या जाणाऱ्या गर्भनिरोधक गोळ्यांवरील संशोधन बंद करण्यात आले कारण त्यांचे अनेक दुष्परिणाम समोर आले होते.
पुरुष गर्भनिरोधक गोळीवरील अभ्यासाचे सह-वरिष्ठ लेखक लोनी लेव्हिन आणि जोचेन बक यांच्या टीमला असे आढळून आले की उंदरांमध्ये सोल्युबल अॅडेनाइल सायक्लेस (sAC) नावाच्या महत्त्वपूर्ण सेल्युलर सिग्नलिंग प्रोटीनची अनुवांशिकदृष्ट्या कमतरता आहे.’
नेचर कम्युनिकेशन्स या जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासात असे दिसून आले आहे की एसएसी इनहिबिटर, टीडीआय-11861 च्या एका डोसने उंदरांच्या शुक्राणूंना अडीच तास स्थिर केले. संभोगानंतर, उंदराचा शुक्राणू मादीच्या प्रजनन मार्गातही निष्क्रिय राहिला.
संशोधकांनी सांगितले की, तीन तासांनंतर, काही शुक्राणूंची गतिशीलता परत आली आणि 24 तासांनंतर जवळजवळ सर्व शुक्राणू सामान्य गतिशीलतेकडे परत आले. TDI-11861 सह डोस केलेले नर उंदीर मादी उंदरांशी जोडलेले होते. उंदीर सामान्यपणे संभोग करतात, परंतु मादी उंदीर 52 स्वतंत्र संभोगानंतरही गर्भवती झाली नाहीत. संशोधकांनी सांगितले की, ‘आमची ही गोळी 30 मिनिटांपासून ते एका तासात काम करते. इतर गर्भनिरोधकांना शुक्राणूंची संख्या कमी करण्यासाठी आठवडे लागतात किंवा ते अंड्याचे फलित करण्यास असमर्थ ठरतात.’
संशोधकांचे म्हणणे आहे की, SAC इनहिबिटर गोळ्यांचा प्रभाव फार काळ टिकत नाही आणि पुरूष जेव्हा गरज असेल तेव्हाच ती घेतात. यामुळे पुरुषांना त्यांच्या प्रजनन क्षमतेबाबत दैनंदिन निर्णय घेण्याचे स्वातंत्र्य मिळेल. लेव्हिन म्हणाले की त्यांच्या टीमने या गोळ्यांची उंदरांवर यशस्वी चाचणी केली आहे आणि आता ते मानवांवर तिच्या चाचणीवर काम करत आहेत. संशोधक आता वेगळ्या प्रीक्लिनिकल मॉडेलमध्ये हा प्रयोग पुन्हा करतील. यानंतर, या औषधाची मानवांवर क्लिनिकल चाचणी सुरू होईल. चाचणी यशस्वी झाल्यास पुरुषांसाठी गर्भनिरोधक गोळी बाजारात येईल.