Dehuli massacre: फिरोजाबादच्या देहुली हत्याकांडाचा 44 वर्षांनी मंगळवारी निकाल लागला. 1982 मध्ये एका दलित गावावर दरोडेखोरांच्या टोळीने हल्ला करून 24 जणांची अंदाधुंद गोळ्या झाडून हत्या केली होती. हत्या झालेल्यांमध्ये लहान मुले आणि महिलांचाही समावेश होता. आता दलित हत्याकांड प्रकरणात न्यायालयाने तीन दोषींना फाशीची शिक्षा सुनावली आहे. याशिवाय 50-50 हजार रुपयांचा दंडही ठोठावण्यात आला आहे. यापूर्वी 11 मार्च रोजी मैनपुरी न्यायालयातील विशेष न्यायाधीशांनी तिन्ही नराधमांना दोषी ठरवले होते.
अतिरिक्त सत्र न्यायाधीश इंदिरा सिंह यांनी मंगळवारी दुपारी साडेतीन वाजता फाशीची शिक्षा सुनावली. तिन्ही आरोपींना प्रत्येकी एक लाख रुपयांचा दंडही ठोठावण्यात आला आहे. या हत्याकांडात 18 नोव्हेंबर 1981 रोजी जसराणा येथील दिहुली गावात 24 जणांची गोळ्या झाडून हत्या करण्यात आली होती. निकालानंतर तिन्ही आरोपींना पोलीस कोठडीत कारागृहात रवानगी करण्यात आली.
हत्याकांड अत्यंत घृणास्पद –
नराधमांना मरेपर्यंत फाशी देण्यात यावी, असे न्यायाधीशांनी आपल्या आदेशात लिहिले आहे. तिन्ही गुन्हेगारांचे वय 75 ते 80 वर्षे आहे. या खून प्रकरणात एकूण 20 नराधमांविरुद्ध आरोपपत्र दाखल करण्यात आले होते. त्यापैकी 13 आरोपींचा मृत्यू झाला असून, फरार असलेल्या चार आरोपींच्या अटकेसाठी न्यायालयाने कायमस्वरूपी वॉरंट बजावले आहे. सदर प्रकरणी एडीजीसी रोहित शुक्ला यांनी युक्तिवाद केला.
तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांना दिहुली येथे यावे लागले –
44 वर्षांपूर्वी दिहुली येथे हत्याकांड घडले तेव्हा राज्य सरकार हादरले होते, त्यावेळी तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी, गृहमंत्री बीपी सिंह, मुख्यमंत्री नारायण दत्त तिवारी आणि विरोधी पक्षनेते अटलबिहारी वाजपेयीही पीडितांच्या व्यथा जाणून घेण्यासाठी दिहुलीत पोहोचले होते. 18 नोव्हेंबर 1981 रोजी फिरोजाबाद जिल्ह्यातील जसराना पोलीस ठाण्याच्या हद्दीतील दिहुली गावात संतोष सिंग उर्फ संतोषा आणि राधेश्याम उर्फ राधे यांच्या टोळीने दलित समाजातील लोकांचे भयंकर हत्याकांड घडवून आणले होते. त्यावेळी तो भाग मैनपुरीचा भाग होता.
हे हत्याकांड असल्याचे प्रत्यक्षदर्शींनी सांगितले –
या प्रकरणातील मुख्य साक्षीदार बनवारीलालने सांगितले की, त्याचे वडील ज्वाला प्रसाद यांना शेतात बटाटे खोदत असताना प्रथम गोळ्या झाडण्यात आल्या. त्यांच्यासोबत त्याचे मोठे भाऊ मनीष कुमार आणि भुरे सिंग आणि चुलत भाऊ मुकेश यांची हत्या करण्यात आली होती. खूप दबाव असतानाही तो शेवटपर्यंत आपल्या साक्षीवर ठाम राहिला. उशिरा का होईना न्याय मिळाल्याने ते समाधानी आहेत.
त्यांनी सांगितले की, बहुतांश पीडित कुटुंबे गावातून स्थलांतरित झाली असून गावात फक्त तीन कुटुंबे राहत आहेत. 90 वर्षांच्या जय देवी सांगतात की, आपल्या कुटुंबातील सदस्यांना गमावल्याचं दु:ख त्या अजूनही विसरल्या नाहीत, न्याय मिळण्यास बराच विलंब झाला आहे. हल्लेखोरांपासून लपून त्यांनी आपला जीव वाचवला होता.
दिहुली येथील रहिवासी लायक सिंह यांनी राधेश्याम उर्फ राधे, संतोष सिंह उर्फ संतोषासह 17 जणांविरुद्ध सामूहिक हत्येचा अहवाल दाखल केला होता. पोलिसांच्या गणवेशात आलेल्या आणि शस्त्रास्त्रांसह आलेल्या दरोडेखोर टोळीच्या सदस्यांनी सायंकाळी दलित समाजातील पुरुष, महिला आणि मुलांची हत्या केली होती.
मैनपुरीच्या विशेष दरोडा न्यायालयात सुरू होता खटला –
दलित समाजाच्या सामुहिक हत्याकांडामागे असलेल्या बदमाशांच्या टोळीची माहिती आणि साक्ष हा मुख्य मुद्दा समोर आला होता. त्यामुळे संतप्त झालेल्या बदमाशांनी सूडाच्या भावनेने गावात पोहोचून त्यांच्यावर हल्ला केला. या प्रकरणाची सुनावणी मैनपुरी जिल्हा न्यायालयात सुरू होती, त्यानंतर उच्च न्यायालयाच्या निर्देशानुसार अलाहाबादच्या सत्र न्यायालयात ऑक्टोबर 2024 पर्यंत खटला चालवण्यात आला. जिल्हा न्यायाधीशांच्या आदेशानुसार, ऑक्टोबर 2024 मध्ये, संबंधित प्रकरण मैनपुरीच्या विशेष डकैती न्यायालयात वर्ग करण्यात आले होते.
