Blue Ringed Octopus – समुद्रातील प्राण्यांमध्ये समाविष्ट असलेला ऑक्टोपस सर्वांनाच माहीत आहे. जगात 300 हून अधिक प्रजाती आढळतात, परंतु ‘ब्ल्यू रिंग्ड ऑक्टोपस’ सर्वात धोकादायक आणि विषारी आहे. याच्या विषामुळे अवघ्या 30 सेकंदात एखाद्या व्यक्तीचा मृत्यू होतो. तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की त्याच्या एका चाव्यातील विषाचे प्रमाण सुमारे 25 माणसांना यमसदनी धाडण्यास पुरेसे आहे. ते सायनाइडपेक्षा हजारपट अधिक शक्तिशाली आहे. हा विषारी ‘ब्ल्यू रिंग्ड ऑक्टोपस’ तस्मानियासह संपूर्ण ऑस्ट्रेलियामध्ये आढळतो. ऑस्ट्रेलियामध्ये यांचे तीन अधिकृत प्रजाती आहेत, ज्याचा आकार 12 ते 22 सेमी दरम्यान आहे.
ब्ल्यू रिंग्ड ऑक्टोपसच्या विषामध्ये टेट्रोडोटॉक्सिन असते, एक शक्तिशाली न्यूरोटॉक्सिन जो माणसांसाठी सायनाइडपेक्षा हजारपट अधिक शक्तिशाली आहे. पण आता या जीवांमध्ये टेट्रोडोटॉक्सिनचा स्रोत काय आहे, यावर शास्त्रज्ञ संशोधन करत आहेत.
टेट्रोडोटॉक्सिन प्रथम पफर फिशमध्ये सापडले. खरं तर, हे पनामानियन सोनेरी बेडूक आणि उग्र-त्वचेच्या न्यूटसह 100 हून अधिक प्रजातींमध्ये आढळते. तथापि, विषाची पातळी प्रत्येक व्यक्तीनुसार बदलते. त्याच वेळी, ब्ल्यू रिंग्ड ऑक्टोपसमध्ये त्याची पातळी खूप जास्त आहे.
एका सिद्धांतानुसार टेट्रोडोटॉक्सिन हे वाहक प्रजातींच्या आत राहणाऱ्या जीवाणूंद्वारे तयार केले जाते. दुसरीकडे, दुसरा सिद्धांत असा आहे की तो या सजीवांच्या आहारातून तयार होतो. बहुतेक जीव त्यांच्या संरक्षणासाठी टेट्रोडोटॉक्सिन वापरतात. पण हा निळ्या वर्तुळाचा ऑक्टोपस शिकार करण्यासाठी त्याचे घातक विष वापरतो.
ब्ल्यू रिंग्ड ऑक्टोपस त्यांच्या पोपटासारख्या चोचीने टोचून त्यांच्या भक्ष्यामध्ये विष सोडतात. तथापि, या ऑक्टोपसला माणसांमध्ये फारसा रस नाही आणि त्याने माणसांना चावणे दुर्मिळ आहेत. खरं तर, ते नम्र आणि लाजाळू प्राणी आहेत. पण त्यांना डिवचल्यावर ते चावू शकतात. म्हणूनच त्यांच्यापासून दूर राहणे चांगले.
ब्ल्यू रिंग्ड ऑक्टोपसबद्दल एक विचित्र गोष्ट अशी आहे की जेव्हा तो चावतो तेव्हा लोकांना वेदना होत नाही. त्यामुळेच अनेकदा लोकांना चावा घेतल्याचेही कळत नाही. परंतु लक्षणे काही सेकंदातच सुरू होऊ शकतात, म्हणून शक्य तितक्या लवकर प्रथमोपचार करणे अत्यंत महत्वाचे आहे.