मुंबई : चांगल्या आरोग्यासाठी निरोगी आहार आणि पुरेशी झोप घेण्यासाठी चांगली दिनचर्या आवश्यक आहे. झोपेचा कालावधी आणि गुणवत्तेतील कोणतीही घट एकूण शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर परिणाम करू शकते. यामुळेच आरोग्य तज्ज्ञ प्रत्येकाने रात्री 6-8 तासांची अखंड झोप घेण्याची शिफारस करतात. मात्र, चांगल्या झोपेसाठी योग्य वातावरण असणे अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. रात्री दिवे बंद ठेवून चांगली झोप घेण्याची सवय अभ्यासातून दिसून आली आहे. जे लोक झोपताना कोणत्याही प्रकारचा प्रकाश राखतात त्यांना झोपेच्या समस्येचा धोका असू शकतो.
आरोग्य तज्ञांनी असे सुचवले आहे की झोपेच्या वेळी प्रकाशाच्या संपर्कात आल्याने काही हार्मोन्सच्या क्रियाकलापांवर परिणाम होऊ शकतो, ज्यामुळे चांगली झोप घेण्यात समस्या निर्माण होऊ शकते. संशोधकांना असे आढळून आले की जे लोक झोपताना दिवे लावतात, त्यांना इतर लोकांच्या तुलनेत दररोज रात्री कमी झोप येते.
अशाप्रकारे झोपेच्या कमतरतेमुळे अनेक प्रकारच्या आरोग्य समस्यांचा धोका असू शकतो. चला जाणून घेऊया झोपताना लाईट चालू ठेवण्याचे काय तोटे आहेत?
* अभ्यासात काय आढळले?
झोपेच्या गुणवत्तेवरील अभ्यासात, संशोधकांना असे आढळून आले की झोपेच्या वेळी कोणत्याही प्रकारच्या प्रकाशाच्या संपर्कात आल्याने मेंदूला गाढ झोप घेणे कठीण होते. रात्रीच्या वेळी कृत्रिम प्रकाशामुळे मेलाटोनिन नावाच्या संप्रेरकाच्या पातळीवरही परिणाम होऊ शकतो, हा हार्मोन झोपेच्या गुणवत्तेसाठी आवश्यक मानला जातो. मेलाटोनिन पातळीच्या समस्यांमुळे कर्करोग आणि मधुमेहासह इतर अनेक रोगांचा धोका देखील वाढतो.
* विविध जुनाट आजारांचा धोका
अभ्यासात असे दिसून आले आहे की रात्री दिवे लावून झोपल्याने झोपेमध्ये व्यत्यय येऊ शकतो. झोपेची समस्या दीर्घकाळ अशीच राहिल्यास अनेक प्रकारचे जुनाट आजार होण्याचा धोका असतो. अशा लोकांमध्ये उच्च रक्तदाब, हृदयविकार आणि टाइप-2 मधुमेह यांसारख्या समस्यांचा धोका कालांतराने अनेक पटींनी वाढू शकतो.
* उदासीनता होऊ शकते
रात्री दिवे लावून झोपल्याने मेंदूच्या कार्यावर परिणाम होऊ शकतो, ज्यामुळे तुम्हाला दीर्घकाळ उदासीनता होण्याचा धोका असतो. इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांच्या निळ्या प्रकाशाचा तुमच्या मूडवर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. झोपेच्या कमतरतेमुळे मूड स्विंग आणि चिडचिड देखील होऊ शकते. ज्या लोकांना कोणत्याही कारणास्तव पुरेशी झोप मिळत नाही त्यांना कालांतराने नैराश्य येण्याचा धोका असतो.
* लठ्ठपणा वाढू शकतो
महिलांवर केलेल्या एका अभ्यासात असे आढळून आले आहे की जे लोक दिवे लावून झोपतात त्यांच्यामध्ये लठ्ठपणा जास्त आढळतो. अभ्यासादरम्यान, 1 वर्षात सहभागींमध्ये सुमारे 4.5 किलो वजन वाढण्याची समस्या दिसून आली. संशोधकांना असे आढळून आले की, दिवे लावून झोपल्याने मेंदूला पूर्ण विश्रांती मिळत नाही. यामुळे शारीरिक संप्रेरकांच्या पातळीत अडथळा निर्माण होऊन वजन वाढू शकते.