पुणे – खरंतर आपण आपल्या देशात कुठल्याही ठिकाणी विनापरवानगी फिरू शकतो. मात्र, काही ठिकाणे असे आहेत की जिथे पर्यटनाला जाण्यापूर्वी आपल्याला विशेष परवानगी घ्यावी लागते. स्थानिक नागरिक वगळता देशाच्या इतर पर्यटकांना येथे येण्यासाठी विशेष परवानगीची आवश्यकता असते.
इनर लाईन परमिट ही भारताची अधिकृत ट्रॅव्हल डॉक्युमेंट्स आहे. ही परमिट ठराविक मुदतीच्या आणि काही लोकांसाठी वैध आहे. सध्या ही परवानगी केवळ मिझोरम, नागालँड आणि अरुणाचल प्रदेश या तीन राज्यांत भारतात पूर्णपणे लागू आहे.
सांगितले जाते की, ही सर्व ठिकाणे इतर देशांच्या सीमेजवळ आहेत, अशा परिस्थितीत सुरक्षेच्या कारणास्तव, ऑर्डरशिवाय, तेथे जाता येत नाही. तथापि, परमिट घेऊन जाणारे लोक या भागात केवळ ठराविक मर्यादेपर्यंत फिरतात. यानंतर त्या जागा पाहून पर्यटकांना परत यावे लागते.
चला तर, देशातील अशा पाच ठिकाणांबद्दल जाणून घेऊ, जिथे जाण्यासाठी आंतरिक रेखा परवान्याची आवश्यकता आहे.
1) कोहिमा, नागालँड :
देशाच्या ईशान्येकडील नागालँड राज्याची राजधानी कोहिमा ही अंगमी नागा जमातीची भूमी आहे. आशियाचे स्वित्झर्लंड या नावानेही हे ठिकाण प्रसिद्ध आहे. उंच पर्वताच्या शिखरावर वसलेल्या कोहिमा येथे जाण्यासाठी आंतरिक परवान्याची (इनर लाइन) आवश्यकता आहे.
2) लोकतक तलाव, मणिपूर :
ईशान्येकडील लोकतक तलावात अनेक ठिकाणी प्लॉटचे तुकडे तरंगताना दिसतात. ते पाण्याने भरलेले आहेत. या तुकड्यांना माती, झाडे आणि सेंद्रिय पदार्थ असलेल्या कठोर रचनांनी बनविलेले फुमडी म्हणून ओळखले जाते. हा तलाव पाहण्यासाठी अंतर्गत रेखा परवान्याची आवश्यकता असते.
3) चांगु लेक, सिक्कीम :
सिक्कीमचे प्रमुख पर्यटन स्थळ म्हणजे चांगु लेक. हिवाळ्यात या तलावाचे संपूर्ण पाणी बर्फ बनते. हे सुंदर स्थान पाहण्यासाठी एखाद्याला अंतर्गत रेखा परवान्याची आवश्यकता आहे.
4) झिरो व्हॅली, अरुणाचल प्रदेश :
आपल्याला अरुणाचल प्रदेशात जाण्यासाठी अंतर्गत रेखा परवान्याची देखील आवश्यकता असेल. येथे अनेक उत्तम पर्यटन आकर्षणे आहेत, परंतु त्यापैकी सर्वात लोकप्रिय म्हणजे झिरो व्हॅली. वर्ल्ड हेरिटेज साइटमध्ये या खोऱ्याचा समावेश आहे.
5) आयझॉल, मिझोरम :
मिझोरमची राजधानी असलेल्या आयझॉलमध्येही अनेक प्रेक्षणीय स्थळे आहेत. त्यांना पाहण्यासाठी जगभरातून बरेच लोक येतात. यामध्ये संग्रहालये, हिल स्टेशन, स्थानिक लोक आणि त्यांची कला यांचा समावेश आहे. तथापि, मिझोरमकडे इनर लाइन परमिट देखील आवश्यक आहे.