नवी दिल्ली : उदरनिर्वाहासाठी लोक व्यवसाय करतात. लोक नोकरी किंवा व्यवसाय करून पैसे कमवतात, जेणेकरून ते आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत नसावेत. एवढेच नाही तर या पैशातून लोक आजच्या गरजा पूर्ण करतात. यासोबतच ते त्यांच्या भविष्यासाठी म्हणजेच वृद्धापकाळासाठी बचतही करतात. लोकांकडे बचत करण्याचे स्वतःचे मार्ग आहेत.
उदाहरणार्थ, कोणी एखाद्या योजनेत गुंतवणूक करतो, तर कोणी सोने खरेदी करतो. त्याचबरोबर बँकेत पैसे ठेवणाऱ्यांची संख्याही मोठी आहे. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की जर खातेदाराचा काही कारणाने मृत्यू झाला तर त्याच्या बँक खात्यात जमा झालेल्या पैशाचे काय होईल? कदाचित नाही, तर हे पैसे कोणाला मिळतात हे विलंब न लावता जाणून घेण्याचा प्रयत्न करूया.
* नॉमिनीला अधिकार
जर एखादे बँक खाते असेल ज्यामध्ये आधीच नामनिर्देशित केले गेले असेल, तर खातेधारकाच्या मृत्यूनंतर, नॉमिनीचा खात्यातील पैशावर अधिकार असतो. फक्त यासाठी नॉमिनीला मृत व्यक्तीच्या मृत्यू प्रमाणपत्राची मूळ प्रत दाखवावी लागेल आणि दोन साक्षीदार आवश्यक आहेत. यानंतर तो खात्यातून पैसे काढू शकतो.
* नॉमिनी नसेल तर?
असे बरेच लोक आहेत जे त्यांच्या बँक खात्यात नॉमिनी ठेवत नाहीत. त्यामुळे जर कधी अशी एखादी व्यक्ती मरण पावली ज्याच्या बँक खात्यात नॉमिनी नाही, मग जो कोणी या बँक खात्यातील पैशांवर दावा करतो त्याला दीर्घ कायदेशीर प्रक्रियेतून जावे लागते. बँक खात्यात कोणीही नॉमिनी नाही, परंतु कोणीतरी खात्यातील पैशांवर दावा करत असेल, तर त्या व्यक्तीने इच्छापत्र किंवा उत्तराधिकार प्रमाणपत्र बँकेला दाखवावे लागेल. यावरून हे पैसे ज्या हातात जाणार आहेत ते बरोबर आहेत की नाही हे बँकेला कळते.
* संयुक्त बँक खाते
जर आपण संयुक्त बँक खात्याबद्दल बोललो तर अशी खाती दोन किंवा अधिक लोक एकत्र उघडतात. या बँक खात्यावर सर्वांना समान अधिकार आहेत. समजा बँक खाते 2 लोकांचे असेल आणि एका व्यक्तीचा काही कारणास्तव मृत्यू झाला असेल, तर खात्यातून पैसे काढण्यासाठी, इतर खातेदार मृत व्यक्तीचे मृत्यू प्रमाणपत्र बँकेत दाखवून आणि जमा करून खात्यातून पैसे काढू शकतात.