कोणताही विशेष खर्च न करताही शरीराला उत्तम व्यायाम देणारा व्यायाम प्रकार म्हणजे चालणे. सकाळचे किंवा संध्याकाळचे चालणे नुसतेच व्यायाम देत नाही, तर काही काळ तरी व्यक्तीला शांतता देते, ताजेतवाने करते. चालणे हा सर्वच वयोगटांसाठी तुलनेने सुरक्षित असा व्यायाम आहे. पण, ज्यांना चालताना दम लागतो किंवा इतर काही आजार आहेत, त्यांनी चालणे सुरू करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. डांबरी रस्त्यापेक्षा केव्हाही मातीच्या मैदानावर चालणे चांगले असते.
आपल्या शरीरात इलेक्ट्रिक एनर्जी असते. जेव्हा आपण अनवाणी पायाने जमिनीच्या संपर्कात येतो तेव्हा यामुळे जमिनीची इलेक्ट्रिक एनर्जी शरीरात पोहोचते. यामुळे रक्त संक्रमण सुधारते आणि अनेक प्रकारच्या आजारांपासून बचाव होतो. जर आपण नियमित सकाळी 15 ते 20 मिनिटे अनवाणी पायाने वॉकिंग केली तर शरीराला अनेक आरोग्य फायदे मिळतात.
नियमित अनवाणी पायाने चालण्याचे दहा फायदे…
हाय ब्लडप्रेशरची समस्या कंट्रोल होण्यास मदत होते. स्ट्रेस कमी होतो. झोप न येण्याची समस्या जाणवत नाही. मसल्स पेन्स कमी होणे, जॉईंट पेनपासून आराम मिळतो. हार्ट डिसीजचा धोका टळतो. डोकेदुखीची समस्या दूर होते. एनर्जी लेव्हल वाढते. वजन कंट्रोल होते. हाडे मजबूत होण्यास मदत होते.
काय काळजी घ्याल?
तीन ते चार किलोमीटर चालल्यावर पाच मिनिटे थांबा. त्याने हृदयाचे ठोके, श्वासोच्छवासाचा वेग कमी होईल व पावलांनाही विश्रांती मिळेल. दर आठवडयाला 150 मिनिटे मॉडरेट प्रकारचा व्यायाम जरूर करावा. या व्यायामात हृदयाचे ठोके (रेस्टिंग पल्स रेट) दुप्पट होणे अपेक्षित असते. थंडीत किंवा खरे तर एरव्हीही चालण्यापूर्वी वॉर्म अप स्ट्रेचिंगचे व्यायाम करणे गरजेचे. तसेच चालणे थांबवल्यावर कूल डाऊन व्यायामदेखील करायला हवेत. थंडीत अनेक ठिकाणी सकाळी धुके असते. या वेळी चालायला जाताना पोशाखावर फ्लोरोसंट रंगाचा बॅंड जरूर लावावा. त्यावर प्रखर प्रकाश पडल्यावर तो चमकतो व या वेळी रस्त्यावरच्या वाहनांमुळे होणारे संभाव्य अपघात टळू शकतात. चालताना पाण्याची लहान बाटली जवळ ठेवा.
गरजेनुसार घोट घोट पाणी पीत राहा. चालताना वापरण्याजोगी तंत्रज्ञानाचा वापर करणारी अनेक उपकरणे आता बाजारात आली आहेत. चालताना हृदयाचे ठोके मोजणे, चाललेल्या अंतराची नोंद ठेवणे, चालण्याचा स्पीड वा पावले मोजणे हे काम ही घडयाळासारखी उपकरणे करतात. चालण्याच्या व्यायामाविषयीच्या नोंदी ठेवणारी काही ऍप्सदेखील आली आहेत.
चालण्याची अजिबात सवय नसताना आधी शतपावली सुरू करा. त्यानंतर आधी कमी अंतराची (उदा. तीन कि. मी.) सवय करा. प्रथम एवढे चालल्यावर त्रास होत नसला तरी परत या. अशा प्रकारे आधी 3 कि. मी., मग 5 कि. मी. असे हळूहळू चालणे वाढवा. चालणे वाढवल्यानंतर ते मेंटेन करणेही गरजेचे आहे.
– डॉ. शीतल जोशी