US Presidential Election । जगातील सर्वात मोठ्या लोकशाही देशांपैकी एक असलेल्या अमेरिकेत 5 नोव्हेंबर 2024 रोजी 47 व्या राष्ट्रपती पदासाठी निवडणूक होणार आहे. यावेळी डेमोक्रॅट पक्षाकडून उपाध्यक्ष कमला हॅरिस आणि रिपब्लिकन पक्षाकडून माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्यात लढत आहे. निवडणुकीत विजयाचा दावा मजबूत करण्यासाठी दोघांनी जोरदार प्रचार केला आहे. मात्र, आता कोण बाजी मारेल हे निकालच सांगेल. अमेरिकेची निवडणूक ही अनेक अर्थाने महत्त्वाची आहे, कारण ती आगामी जागतिक बदलाची घोषणा मानली जाते.
जर आपण अमेरिकेतील अध्यक्षीय निवडणुकीच्या प्रक्रियेबद्दल बोललो तर ते अगदी वेगळे आहे. येथील इलेक्टोरल कॉलेजमध्ये प्रत्येक राज्यातील प्रतिनिधींचा एक गट असतो, जो त्यांच्या पक्षाच्या आधारे राष्ट्रपती निवडतो. याचा अर्थ अमेरिकेतील प्रत्येक राज्यात राहणारे लोक 5 नोव्हेंबर रोजी त्यांच्या स्थानिक उमेदवाराला मतदान करतील आणि त्यांचा विजय देशातील पुढील राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीसाठी महत्त्वाचा ठरेल. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, राज्यातून विजयी होणारा उमेदवारच राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीत अंतिम निर्णय घेण्यास पात्र ठरतो.
निवडणूक महाविद्यालय प्रणालीचा वापर US Presidential Election ।
इलेक्टोरल कॉलेज सिस्टीमचा वापर अमेरिकेच्या अध्यक्षीय निवडणुकीत केला जातो, जी प्रत्येक राज्याला ठराविक संख्येने इलेक्टोरल मते प्रदान करते. इलेक्टोरल कॉलेजच्या मतांची एकूण संख्या ५३८ आहे. देशातील प्रत्येक राज्याला यूएस सिनेटमध्ये दोन जागा मिळतात, त्यामुळे प्रत्येक राज्याला दोन इलेक्टोरल मते मिळतात. त्याच वेळी, प्रत्येक राज्याला लोकसंख्येनुसार यूएस हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हमध्ये प्रतिनिधी मिळतात. याचा अर्थ एखाद्या राज्याची लोकसंख्या जास्त असेल तर त्याला अधिक प्रतिनिधी आणि निवडणूक मते मिळतात.
निवडणुकीचे सूत्र पुढीलप्रमाणे US Presidential Election ।
प्रत्येक राज्याची निवडणूक मते = 2 (सिनेट प्रतिनिधीत्व) + राज्याच्या प्रतिनिधीगृहातील प्रतिनिधींची संख्या. अशा प्रकारे 50 राज्ये आणि वॉशिंग्टन डी.सी. (ज्याला 3 इलेक्टोरल मते मिळतात) मिळून एकूण 538 इलेक्टोरल मते आहेत. देशाचा राष्ट्रपती होण्यासाठी उमेदवाराला 538 इलेक्टोरल मतांपैकी किमान 270 मतांची आवश्यकता असते, जे पूर्ण बहुमत मानले जाते. ही प्रणाली राष्ट्रपतीपदाची निवडणूक केवळ लोकसंख्येवर आधारित नसून राज्यांच्या संतुलित प्रतिनिधित्वावर आधारित असल्याची खात्री करते. अशा प्रकारे लहान राज्यांनाही योग्य प्रतिनिधित्व मिळते.
हेही वाचा
‘भाजपने भूस्खलनावरही राजकारण केलं’; वायनाडमध्ये प्रियंका गांधींनी साधला निशाणा
