घर म्हणजे आपल्या विश्रांतीचं, हक्काचं ठिकाण! सुंदर सजावट आणि मनमोहक रंगसंगतीने उजळून निघणाऱ्या घरात प्रवेश केल्याबरोबर मन प्रसन्न होते. पण याच घराच्या भिंती काळ्या रंगांच्या असतील तर? कल्पना करवत नाही, पण अशी विचित्र घरं चक्क आपल्याच देशातील एका गावात आढळतील.
आपल्या देशात काळा रंग कथीतरीत्या अशुभ समजला जातो. मग ‘या’ गावात असे काय आहे की ज्यामुळे येथील घरे चक्क काळ्या रंगाने रंगविली जातात, हे जाणून घेणे फार रंजक ठरेल.
छत्तीसगडमधील जशपूर जिल्ह्यातील आदिवासी बहुल गावांमध्ये काळ्या रंगाच्या घरे सहज दिसतात. आदिवासी लोक अजूनही त्यांच्या घराच्या फरशी आणि भिंती काळ्या रंगाने रंगवितात. यामागे बरेच अंधविश्वास आहेत.
दिवाळीपूर्वी सर्व लोकांच्या घराची रंगरंगोटी केली जाते. जशपूर जिल्ह्यातील आदिवासी समाजातील लोक परंपरेनुसार काळ्या रंगाची निवड करुन आपल्या घरांना रंगवतात. गावकरी काळ्या मातीने घरांच्या भिंती रंगवतात. यासाठी काही गावकरी मनुका जाळून काळ्या रंगाची तयारी करतात तर काही टायर जाळून काळा रंग बनवतात. पूर्वी काळी माती सहजपणे उपलब्ध होती, परंतु काळी माती उपलब्ध नसल्यास ती केली जाते.
एकसंधपणा दर्शविण्यासाठी आगरिया आदिवासी समाजातील लोकांनी काळ्या रंगाने घरे रंगण्यास सुरवात केली, असे म्हटले जाते. आदिवासी चकाकीपासून दूर असल्यापासून हा रंग वापरला जात आहे. त्याकाळी घरे रंगविण्यासाठी काळ्या माती किंवा पुदीनाची माती होती आणि ती रंगविली गेली. आजही खेड्यात काळा रंग पाहून कळते की हे आदिवासींचे घर आहे.
दिवसा गडद रंगाच्या घरात इतका अंधार पडतो की घराच्या सदस्याला कोणत्या खोलीत काय आहे याची जाणीव असते. आदिवासींच्या घरात कमी खिडक्या असतात. तसेच लहान स्कायलाइट्स असतात. अशा घरात चोरीचा धोका कमी असतो.
यासह काळ्या रंगाचे एक वैशिष्ट्य म्हणजे काळ्या चिखलाची भिंत सर्व प्रकारच्या हवामानात आरामदायक राहते. एवढेच नाही तर हे आदिवासी या भिंतींवरही अनेक कलाकृती बनवतात. यासाठीही भिंती काळ्या रंगाने पेंट केलेल्या असतात.