हिमांशू
फटाक्यांचा आवाज काही केल्या थांबेना. आधीच सकाळपासून कर्ण्यावरून नवरात्रीची गाणी वाजत होती आणि सहामाही परीक्षेची तयारी करणाऱ्या मुलांना अभ्यास टाळण्यासाठी एक छान कारण मिळालं होतं. त्यातच फटाक्यांचा कडकडाट… तो थांबल्यावर लक्षात आलं, की ढोलताशेही सुरू आहेत. पुढच्या वर्षी लवकर येण्याची आमची विनंती गणपतीबाप्पांनी एवढ्या लवकर मान्य केली की काय? उंबऱ्याशी येऊन पाहिले तर आमच्या चिंचोळ्या गल्लीच्या तोंडाशी आमचे नेते उभे होते. त्यांच्या पाठीमागे कार्यकर्त्यांचा मोठ्ठा लवाजमा! ढोलताशा पार्टीबरोबर एक शिंगवालाही उभा होता. अनेक दिवसांनी नेते स्वतःच्या पायावर उभे असल्याचे आम्ही पाहिले.
गल्लीच्या तोंडाशी असलेल्या आडव्या गटारावरून उडी मारून गल्लीत प्रवेश करायचा की नाही, असा क्षणभर विचार करून नेतेमहोदयांनी अखेर उडी मारलीच आणि त्यांच्या कसरतीला दाद देण्यासाठी शिंगवाल्यानं जोरदार शिंग फुंकले. त्यांच्या पाठोपाठ कार्यकर्तेही उड्या मारू लागले; पण चिंचोळ्या मार्गावर गर्दी झाल्यामुळे एकमेकांना धक्का लागून एक-दोन कार्यकर्त्यांचा पाय गटारात पडलाच. पांढऱ्या स्वच्छ विजारींवर काळंकुट्ट सांडपाणी उडाले. पण कार्यकर्त्यांना त्याची तमा नव्हती. इरेला पेटलेले कार्यकर्ते पोशाखाकडे दुर्लक्ष करून जोरजोरात घोषणा देऊ लागले.
“कोण म्हणतं येत नाही, आल्याशिवाय राहात नाही,’ अशा घोषणा देताना कार्यकर्त्यांचा चढलेला स्वर आपलं मत मागण्याचा नसून ते हिसकावण्याचा आहे, हे आम्ही लगेच ओळखले.
नुकत्याच साजऱ्या झालेल्या गांधी जयंतीच्या पार्श्वभूमीवर खादीवेशातल्या कार्यकर्त्यांचे उग्र चेहरे पाहून आम्हाला धडकी भरली; परंतु नेत्याचा चेहरा तुलनेने सौम्य दिसावा, यासाठी ही योजना असते हेही लक्षात आले. किती राजबिंडा दिसत होता नेता आमचा! अगदी हिरोसारखा! सभागृहाचे लाइव्ह कामकाज दाखवणारे कॅमेरामन आमच्या नेत्यावर अन्याय करतात, असे वाटले. इतका देखणा माणूस कॅमेऱ्यातून सुटतोच कसा? रुबाबदारपणे चालत नेते आमच्या घरासमोर आले. आम्हाला नमस्कार केला, तेव्हा आमचा बावळटपणा आमच्या लक्षात आला. किमान शर्ट तरी घालायला हवा होता. पिवळा पडलेला बनियन घालून नेत्यांचा नमस्कार स्वीकारला आपण! छ्या! काय मस्त स्माइल केले नेत्यांनी आमच्याकडे पाहून… वाह! त्यांचं हसणं पाहायला भाग्य लागते.
तब्बल पाच वर्षांनंतर आम्हाला ते लाभलं. परंतु का कुणास ठाऊक, मागच्या वेळी पाहिलेलं त्यांचं स्माइल आणि यावेळचं स्माइल यात थोडा फरक जाणवला. पु. ल. देशपांडेंच्या विनोदाला खळखळून मिळणारा हशा आणि हास्यक्लबातलं हसणं यात जो फरक असतो ना, तोच! आपलं चुकलंच राव! भल्या सकाळी नेते दारात येणार हे ठाऊक असतं तर आंघोळ करून फ्रेश झालो असतो. छान फ्रेश मूडमध्ये नेत्यांचं स्वागत केलं असतं. एव्हाना गल्लीच्या दुसऱ्या टोकापाशी अबाउट टर्न घेऊन नेते परत निघाले. पुन्हा आमच्या घरासमोर आले, तेव्हा आम्ही त्यांच्याकडे पाहणं टाळलं. तेही समोरच्या घराकडे बघत होते. तेवढ्या गडबडीत आम्हाला आणखी एक फरक ठसठशीतपणे जाणवला. नेत्यांच्या गळ्यातला मफलर! पाच वर्षांपूर्वी आले होते तेव्हा मफलरचा रंग वेगळाच होता. जिथं मफलरचा रंग बदलू शकतो, तिथं स्माइल बदलणं स्वाभाविकच नव्हे का! बाकी सगळं सेम आहे, मग झालं तर!