प्रशांत जाधव
सातारा – जिल्ह्यात विविध भागांत सुरू असलेल्या जुगार अड्ड्यांची यंत्रणा सारखीच असते. एखाद्या रानात असलेल्या खोलीत अथवा पत्र्याच्या शेडमध्ये सुरू असलेल्या या अड्ड्यांवर केवळ पत्यांची पिसणी केली जात नाही;
तर दारू, गांजाची नशा करूनच डावावर बसण्याची अनेकांची परंपरा आहे. जुगाऱ्यांच्या या नशा पूर्ण करण्यासाठी क्लब मालकाकडून सगळी यंत्रणा कामाला लावलेली असते. आणि त्यासाठी एखाद्या गरिबाचं पोरगं कवडीमोल दराने त्यांच्या दिमतीला ठेवले जात असल्याचे वास्तव आहे.
कोणत्याही गावातील एखाद्या रानात जुगार अड्डे चालवले जातात. कारण तिथे येणाऱ्यांचे नाद वेगवेगळे असल्याने ते पुरे करण्यासाठी एकांतातील जागाच आवश्यक असते. तिथे येणाऱ्यांना केवळ जुगाराची नशा नाही तर दारू, गांजाची किक बसणे गरजेचे असल्याने या सुविधा पुरवण्याकडे क्लब मालकांचा कल असतो.
त्यामुळे क्लब सुरू असलेल्या ठिकाणावरील अर्थकारण खूप मोठे असल्याचे चित्र आहे. प्रत्येक क्लबवर खेळण्यासाठी परगावातून येणाऱ्यांची संख्या लक्षणीय असल्याने त्यांच्या चहा, नाष्टा, जेवणापासून ते दारू, गांजाची सोय करण्यासाठी एक वेगळी यंत्रणा कार्यरत असते.
पत्ते पिसणाऱ्यांना बसल्या जाग्यावर चहा, सिगारेट पोहच करणे म्हणजे क्लब चालकांच्या भाषेत त्याला सेवा देणे असे बोलले जाते. ज्या क्लबची सेवा चांगली त्या क्लबला खेळायला येणाऱ्यांची संख्या मोठी असे सूत्र असते.
त्यामुळे एका क्लबच्या आर्थिक उलाढालीवर प्रकाश टाकला तर डावावर मांडलेल्या पैशांसह दररोज सुमारे दोन ते अडीच लाखांहून अधिक उलाढाल होत असते. जितका मोठा डाव तितका क्लब चालकाचा वाटा असतो.
तसेच मोठा डाव चालणारा क्लब म्हणजे सुरक्षित असा समज करून त्याठिकाणी खेळण्यासाठी येणाऱ्यांची संख्या मोठी असते. कारण तिथे मोठा डाव चालतो याचा अर्थ असा त्याठिकाणी पोलीस कारवाई होत नाही हे समजून येणाऱ्यांची संख्या मोठी असते.
साकेंतिक भाषेवर चालतो सगळा व्यवहार
क्लब हा प्रशस्त जागेत चालवायचा धंदा असल्याने प्रशासन सोबत असल्याशिवाय तो सुरू केला जात नाही. त्यासाठी प्रशासनातील बिट अमंलदारापासून ते कारभाऱ्यांपर्यंत सगळ्यांची देणी देणे क्रमप्राप्त असते.
त्यासाठी कितीची ओटी भरणार, किती किलो पेढे देणार, “मेस’मध्ये किती माणसं जेवायला घालणार, किती किलोमीटर धावणार असे सांकेतिक शब्द वापरून या जुगाराच्या पाठीराख्यांचा भ्रष्टाचार सुरू असतो. या सांकेतिक भाषेतील “किती’ हा शब्द महत्वाचा असतो.
पाच टक्क्यापासून 25 टक्क्यांपर्यंत कमिशन
पत्ते खेळण्याचा क्लब चालवणाऱ्यांनी शहरी भागासह ग्रामीण भागात प्रशासनाच्या वरदहस्ताने दुकानदारीच माडंली आहे. पत्ते खेळण्यासाठी येणाऱ्यांना बसायला प्रशस्त जागा देण्याच्या बदल्यात क्लब मालकाकडून प्रत्येक डावावर किमान पाच टक्क्यांपासून ते 25 टक्क्यांपर्यंत कमिशन घेतले जाते. बाकीच्या सोयीसुविधांचे दर वेगळेच असल्याचे सांगितले जाते. घेतलेल्या पैशातून प्रशासनाला मॅनेज करून राहिलेली रक्कम नफा म्हणून ठेवली जाते.