पुणे – घरात केवळ मुलच कुपोषित असते, असे नव्हे तर त्याचे आई वडीलही कुपोषित असू शकतात. हा विचार करून “कुपोषणमुक्त पुणे’ अभियानात कुटुंबाचेच कुपोषण दूर करण्याच प्रयत्न केला जाणार आहे. त्यादृष्टीनेच जिल्हा परिषद माहिती संकलित करत आहे. या माहितीच्या आधारे हृदयरोग अथवा अन्य गंभीर आजार असणाऱ्यांना उपचार देण्यात येणार आहेत.
“कुपोषणमुक्त पुणे’ अभियान 15 डिसेंबरपर्यंत राबवले जाईल. केवळ कुपोषित मुलांना दिली जाणारी फुडपॅकेट्स त्याच्या सवयीचे अन्न नसल्याने ते टाकून देतात किंवा गुरांना घालतात. त्यामुळे त्यासाठी “नियोजनबद्ध उपचारपद्धतीचा’प्रस्ताव ससून रुग्णालयाने जिल्हा परिषदेला दिला. खडकवासला भागात याबाबत अभ्यास करण्यात आला. तेथे 40 कुपोषित बाळांची श्रेणी बदलत नव्हती. त्यांना ससूनमध्ये आणून त्यांची तपासणी केली. त्यांना आहाराचा चार्ट दिला.
मात्र, पुण्यात एवढी मुबलकता असताना कुपोषण कसे? असा प्रश्न जिल्हापरिषदेचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आयुषप्रसाद यांनी उपस्थित केला. त्यामुळेच आता या पाहणीचा डाटा योग्य पद्धतीने गोळा करण्याच्य सूचना त्यांनी संबंधित विभागाला दिले. माहिती गोळा करण्याची योग्य पद्धत ससूनतर्फे जिल्हापरिषदेला देण्यात आली. यात संपूर्ण कुटुंबाची माहिती घेतली जाणार आहे. यामध्ये कुटुंबातील सदस्यांचे आजार, आर्थिक परिस्थिती, कुटुंबातील सदस्य संख्या, त्यांचे रोजगार, आहाराची माहिती घेतली जाणार आहे. आर्थिक परिस्थिती बेताची असणाऱ्यांचे पुनर्वसन, मुलांच्या शिक्षणाची तजवीज अशी मदत ससूनमधील डॉक्टर करत होते. मात्र, त्याला मर्यादा होत्या. ससूनचे सुचवलेल्या दृष्टीकोनातून याचा विचार आवश्यक असल्याचे मत त्यामुळे आयुषप्रसाद यांनी व्यक्त केले.
आता प्रत्येकाची चाचणी करताना काहींना हृदयाचे आजार माहितच नाहीत अथवा एवढ्या लांब उपचारांसाठी येऊ शकत नाहीत. त्यांना सिस्टिममध्ये आणून महात्मा ज्योतिबा फुले आरोग्य योजनेंतर्गत त्यांचे उपचार करावेत या हेतूने ज्युनियर डॉक्टरांच्या मदतीने त्यांची माहिती भरून घेण्याचा प्रयत्न सुरू आहे.
कुपोषितांना केवळ पैसे देऊनच भागणार असे नाही. काही कुटुंबांकडे पैसे असूनही कोणते अन्न खावे याची माहिती त्यांना दिली जाणार आहे. यामध्ये त्यांच्या आजूबाजूला पिकणारे धान्य, पिकणाऱ्या भाज्या, आजूबाजूला उपलब्ध अन्नपदार्थ, रानभाज्या त्यातून त्यांच्या शरीराला आवश्यक अन्नघटक या सगळ्यांविषयीचे समुपदेशन आवश्यक आहे. वन कर्मचारी, महाविद्यालये, स्वयंसेवी संस्थांच्या कार्यकर्त्यांचाही यासाठी उपयोग होऊ शकतो. त्यांना आपण प्रशिक्षण देऊ शकतो. जेथे मोठ्या संख्येने कुपोषित असतील, तेथे आम्ही मार्गदर्शनासाठी येऊ शकतो.
डॉ. आरती किणीकर, बालरोग विभाग प्रमुख, ससून रुग्णालय
जिल्हापरिषदेतर्फे तीव्र कुपोषित (सॅम) आणि मध्यम कुपोषित (मॅम) या बालकांची यादी तयार केली आहे. त्यांची समुदाय आरोग्य अधिकाऱ्यांमार्फत तपासणी केली जात आहे. त्यांची सर्व माहिती 16 डिसेंबरपर्यंत गोळा करून, त्यांना कोणते उपचार दिले जावेत, याचा विचार केला जाणार आहे. ज्यांचा आजार जास्त गंभीर आहे त्यांचे उपचार दानशुरांच्या देणगीतून करून घेतले जाणार आहेत.
डॉ. भगवान पवार, जिल्हा आरोग्य अधिकारी