प्रभात ऑनलाइन – या वेगाने चालणार्या डिजिटल जगात एखाद्याची हेरगिरी करणे खूप सोपे झाले आहे. यामागील सर्वात मोठे कारण म्हणजे भरपूर सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म आणि प्रत्येक हातात स्मार्टफोनची उपस्थिती. जरी स्मार्टफोन आपली बर्याच कामे सुलभ करतो, तरीही आपला फोन आपला सर्वात मोठा गुप्तचरही ठरू शकतो.
कारण आपल्या फोनमध्ये एखादे अॅप असल्यास त्या अॅपचे विकसक आपल्यावर लक्ष ठेवू शकतात. व्हॉट्सअॅपसारखे अॅपही आता सुरक्षित नाही, कारण जेव्हा अमेझॉनचे सीईओ जेफ बेझोसचे व्हॉट्सअॅप हॅक केले जाऊ शकते, तर आपल्यासारख्या सामान्य लोकांचं काय?अशावेळी सावधगिरी बाळगणे गरजेचे असते. हे वेगवेगळे गुप्तचर सॉफ्टवेअर आपल्या फोनवर कसे पोहोचतात आणि त्यापासून बचाव करण्याचे मार्ग काय आहेत? हे जाणून घेणे खूप गरजेचे आहे.
* हेरगिरीचे ‘हे’ सर्वात मोठे सॉफ्टवेअर
हेरगिरीच्या जगात पिगासस हे एक मोठे नाव आहे. याद्वारे ते फोन आणि डिव्हाइसेस देखील हॅक होऊ शकतात, ज्याच्याबाबत त्यांच्या कंपन्या आपला फोन हॅकप्रूफ असल्याचा दावा करतात. पिगासस एक स्पायवेअर आहे जे कोणत्याही डिव्हाइसवर गुप्तपणे हेरगिरी करू शकते. पिगासससारखे स्पायवेअर त्यांच्या माहितीशिवाय वापरकर्त्यांच्या फोनमध्ये शिरते आणि फोनमधील गोपनीय माहिती हॅकर्सना सहजपणे देते. आपल्या फोनमध्ये स्पायवेअर आहे की नाही हे शोधणे फार कठीण आहे. 2019 मध्ये पिगाससमार्फत भारतासह जगभरातील सुमारे 1,400 पत्रकार आणि सामाजिक कार्यकर्त्यांची हेरगिरी केली गेली. याशिवाय ऍमेझॉनचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी जेफ बेझोसचे व्हॉट्सअॅपही या सॉफ्टवेअरने हॅक केले होते.
* फोनमध्ये स्पायवेअर एंट्री कशी होते ?
स्पायवेअर किंवा मालवेयर किंवा गुप्तचर सॉफ्टवेअर सहसा एखाद्या लिंक किंवा दुव्याद्वारे डिव्हाइसमध्ये इन्स्टॉल केले जातात. बर्याच वेळा हे अॅप्स थर्ड पार्टी अॅपद्वारे येतात आणि बर्याच वेळा संशयास्पद दुव्यांवर क्लिक केल्यावर येतात. आपण फोनमध्ये एखादा अॅप इन्स्टॉल करता, तेव्हा ते परवानगी देण्यासाठी अॅग्रीच्या बटणावर क्लिक करण्यास वापरकर्त्यांना सांगतात. हे अॅप्स फक्त अॅग्रीवर क्लिक करून इन्स्टॉल होत नाहीत. अॅग्रीवर क्लिक केल्यामुळे हे अॅप आपल्या कॅमेरा, मायक्रोफोन, मेसेज सारख्या बर्याच अॅप्समध्ये प्रवेश मिळवतात. त्यानंतरच, स्पायवेअर या तृतीय पक्षाच्या अॅप्सद्वारे आपल्या फोनवर पोहोचतात. याव्यतिरिक्त, स्पायवेअर सॉफ्टवेअर गेमिंग आणि पॉर्न साइट्सद्वारे आपल्या फोनमध्ये प्रवेश करते.
* स्पायवेअर कसे ओळखावे?
आपला फोन वारंवार क्रॅश होत असल्यास किंवा एखादा अॅप पुन्हा पुन्हा क्रॅश होत असल्यास सावधगिरी बाळगा. या व्यतिरिक्त, जर आपल्याला आपल्या फोनमध्ये एखादे फोल्डर दिसेल ज्याबद्दल आपल्याला माहिती नाही, तेव्हादेखील आपण सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे.
* अशी घ्या काळजी
आपल्या फोनमध्ये आपण इन्स्टॉल केलेला नाही असे एखादे संशयास्पद अॅप आहे, असे आपल्याला वाटत असल्यास, प्रथम फोनचे इंटरनेट कनेक्शन बंद करा आणि त्या अॅपचा डेटा साफ केल्यानंतर ते अॅप हटवा. दर सहा महिन्यांनी फोनचे फॉर्मेट करणे उत्तम. सोशल मीडिया किंवा मेसेजमध्ये सापडलेल्या कोणत्याही लॉटरी इत्यादीच्या दुव्यावर क्लिक करू नका.