माणदेशी फाउंडेशन आणि माणदेशी महिला सहकारी बॅंक या दोन्ही संस्थांनी महिलांच्या सबलीकरणासाठी नेहमीच महत्त्वाची भूमिका घेतली आहे. त्यामुळे झाडूकाम करण्यापासून मिळेल ते काम करीत जगण्यासाठी संघर्ष करणाऱ्या मनीषा कुऱ्हाडे यांना माणदेशीकडून मिळणारे प्रोत्साहन त्यांच्या जगण्याची उमेद वाढवित आहेत.
कोल्हापूरची महालक्ष्मी म्हणजे अनेकांचे कुलदैवत आणि श्रद्धास्थान. त्यामुळे भाविकांची मंदिरात नेहमीच गर्दी. अर्थातच मंदिराच्या अनुषंगाने अनेक प्रकारच्या व्यावसायिकांना उपजिविकेचे साधन उपलब्ध होते.
मनीषा कुऱ्हाडे त्यापैकीच एक. ओटीचे व पूजेचे इतर साहित्य विक्री करून त्या आपल्या कुटुंबाच्या गुजराणीला मदत करीत होत्या. मंदिराजवळील राजवाड्याच्या परिसरात त्या पूजेचे साहित्याची विक्री करायच्या. त्यांच्या नात्यातील महिला हा व्यवसाय करायच्या. सहा वर्षांपूर्वी त्यांच्याकडून साहित्य घेऊन त्यांनी विक्री सुरू केली. त्याबद्दल त्या महिलेला काही मोबदला द्यावा लागयचा. पुढे त्यांनी हा स्वतःचाच व्यवसाय सुरू केला.
करोनाच्या संकटाने सर्वांपुढेच अनेक प्रश्नचिन्ह निर्माण केले. त्याप्रमाणेच मंदिरासंबंधित व्यावसायिकांसमोरही मोठे संकट उभे राहिले. मंदिरे बंद झाल्याने अनेकांपुढे रोजीरोटीचा प्रश्न आ वासून उभा राहिला. मनीषा कुऱ्हाडे यांनाही पर्याय शोधणे भाग पडले. मिळेल ते काम करायचे यांनी ठरविले. नदीकाठच्या परिसरात व मंडईतील झाडलोटीचे काम त्यांनी स्वीकारले.
भाजीपाल्याचा कचरा लोटण्याचे काम करून त्या उदरनिर्वाह करू लागल्या. त्याचा मोबदला खासगी ठेकेदाराकडून मिळत होता. पण कष्ट करणाऱ्यांपुढची संकटे थांबत नसतात. काही महिन्यांनंतर या कामाचा पगारही त्यांना मिळेना झाला. झाडलोटीचे काम सुरू असताना माणदेशीच्या प्रतिनिधींची आणि त्यांची भेट झाली.
या प्रतिनिधी भाजीवाल्या महिलांना मदतीसाठी तिथे यायच्या. त्यावेळी प्रतिनिधींनी त्यांना माणदेशीच्या कामाची माहिती देऊन महिलांना फाउंडेशनकडून व्यवसायासाठी मदत केली जाते, असे सांगितले. त्यांनी प्रयत्न सुरू केले. माणदेशीने त्यांना पाच हजार रुपये बिनव्याजी दिले. त्यातून त्यांनी पूजेचे साहित्य देवीच्या साड्या, खण, फुटाणे, तिळगूळ असे साहित्य भरले.
सकाळी व संध्याकाळी पूजेची साहित्य विकायचे त्याचबरोबर दुपारच्या वेळेत शिवणकाम करायचे. त्यामुळे त्यांचा घरखर्च भागत असे. मात्र, कधीकधी ग्राहकच नसल्यामुळे प्रश्नाचे उत्तर सापडत नव्हते. त्यावेळी शिवणकामाचा पर्याय पुढे आला. लग्नापूर्वी माहेरी असताना त्या ब्लाऊज शिवणकाम शिकल्या होत्या. घरी जुनी शिलाई मशीन होती. ती तंदुरूस्त करून घेतली आणि शिवणकामाची कला त्यांना उपयोगी पडली.
मग माणदेशीने त्यांना घरबसल्या विविध प्रकारचे उत्पादन तयार करण्याविषयी मार्गदर्शन केले. त्यासाठी आवश्यक असणारी यंत्रसामुग्री प्रत्यक्ष दाखवली. मसाले तयार करणे, विविध प्रकारची पीठे तयार करणे, डंक असे विविध पर्याय आता त्यांच्यापुढे आहेत. सध्या त्यांनी पूजेचे साहित्य फिरून विकणे व शिवणकामाच्या आधारेच संघर्ष सुरू ठेवला आहे. करोनाचे संकट संपेल आणि मंदिरे पुन्हा सुरू होतील.
भाविकांची वर्दळ पुन्हा वाढेल आणि पूजा साहित्य विक्रीचे काम पुन्हा सुरू होईल, अशी त्यांना खात्री आहे. त्याशिवाय ता राहतात त्या परिसरात या व्यवसायाची गरज आहे. विशिष्ट ग्राहकवर्ग हक्काचा आहे. यापेक्षा इतर नवीन व्यवसाय सुरू केला तर त्याला किती प्रतिसाद मिळेल, याविषयी त्यांना खात्री वाटत नाही. माणदेशीने दिलेल्या पाठबळामुळे संघर्षावर मात करण्याची जिद्द मनामध्ये जागली आहे, असे त्या सांगत होत्या.