पुणे – तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीमुळे माणूस त्याच्या सर्व गरजा पूर्ण करण्यासाठी इंटरनेटवर अवलंबून आहे. एकाजागी बसून इंटरनेटने माणसाला प्रत्येक गोष्टीत सहज प्रवेश दिला आहे. सोशल नेटवर्किंग, ऑनलाइन शॉपिंग, डेटा साठवणे, गेमिंग, माणूस विचार करू शकणारी प्रत्येक गोष्ट इंटरनेटच्या माध्यमातून करता येते. इंटरनेट जवळजवळ प्रत्येक क्षेत्रात वापरले जाते. इंटरनेटच्या विकासासह आणि त्याच्या संबंधित फायद्यांमुळे सायबर गुन्ह्यांची संकल्पनादेखील विकसित झाली. काही वर्षांपूर्वी, इंटरनेटद्वारे केल्या जाणाऱ्या गुन्ह्यांविषयी जागरूकतेचा अभाव होता. सायबर गुन्ह्यांच्या बाबतीतही भारत इतर देशांपेक्षा मागे नाही जिथे सायबर गुन्हे घडण्याचे प्रमाणही वाढत आहे.
नॅशनल क्राइम रेकॉर्डस ब्युरोच्या (एनसीआरबी) अहवालानुसार सायबर गुन्ह्यांच्या घटनांमध्ये वाढ झाली आहे, तर त्याखालील इतर गंभीर गुन्ह्यांच्या घटनांमध्ये घट होत आहे. संगणक प्रणालीसह हॅकिंग आणि अश्लील प्रकाशन ही सायबर गुन्ह्यांसाठी आयटी कायद्यांतर्गत मुख्य प्रकरणे होती. सायबर गुन्ह्यांसाठी अटक केलेले जास्तीत जास्त गुन्हेगार 18 ते 30 वयोगटांतील होते.
व्हायरस हल्ला…
“व्हायरस’ असे प्रोग्राम आहेत ज्यात इतर प्रोग्राममध्ये संक्रमित करण्याची क्षमता आहे. तसेच, स्वत:च्या प्रती बनविण्याची आणि इतर प्रोग्राममध्ये पसरविण्याचीही क्षमता असते. प्रोग्राम जे व्हायरससारखे गुणाकार करतात. परंतु, संगणकापासून संगणकात पसरतात त्यांना “वर्म्स’ म्हणतात. हे दुर्भावनायुक्त सॉफ्टवेअर आहेत जे स्वतःला अन्य सॉफ्टवेअरशी संलग्न करतात.
अनधिकृत प्रवेश आणि हॅकिंग
अनधिकृत प्रवेश म्हणजे संगणक, संगणक प्रणाली किंवा नेटवर्कचा संबंधित व्यक्तीच्या परवानगीशिवाय कोणत्याही प्रकारचा प्रवेश. हॅकिंग म्हणजे संगणक प्रणाली आणि नेटवर्कमधील अवैध प्रवेश. संगणक नेटवर्कमध्ये प्रवेश करण्यासाठी केलेली प्रत्येक कृती हॅकिंग ठरते. हॅकर्स संगणकावर हल्ला करण्यासाठी रेडीमेड संगणक प्रोग्राम लिहितात किंवा वापरतात. काही हॅकर्स क्रेडिट कार्डची माहिती चोरणे, विविध बॅंक खात्यांमधून पैसे त्यांच्या स्वत:च्या खात्यात हस्तांतरित करणे यासारख्या वैयक्तिक आर्थिक लाभासाठी हॅक करतात. हॅकर्ससाठी सरकारी वेबसाइट सर्वांत लक्ष्यीत साइट आहेत.
वस्तूंची विक्री आणि ऑनलाइन जुगार
या प्रकारातील सायबर गुन्ह्यांमध्ये मादक पदार्थ, शस्त्रे आणि वन्यजीव इत्यादींची विक्री, वेबसाइट, लिलाव वेबसाइट आणि बुलेटिन बोर्डावर माहिती पोस्ट करून किंवा फक्त ई-मेल संप्रेषण वापरून विक्रीचा समावेश आहे. सध्या लाखो वेबसाइट्स आहेत, ज्या सर्व परदेशात सर्व्हरवर होस्ट केलेल्या आहेत. त्या ऑनलाइन जुगार ऑफर करतात. खरं तर, असं मानलं जातं की यापैकी बऱ्याच वेबसाइट्स मनी लॉन्ड्रिंगसाठी आहेत.
सायबर क्राइम काय आहे?
सायबर गुन्ह्यांना बेकायदेशीर कृत्य म्हणून परिभाषित केले जाऊ शकते, जेथे संगणक एकतर साधन किंवा लक्ष्य किंवा दोन्ही म्हणून वापरला जातो. हा शब्द एक सामान्य शब्द आहे. ज्यामध्ये फिशिंग, क्रेडिट कार्ड घोटाळे, बॅंक दरोडे, अवैध डाउनलोडिंग, औद्योगिक हेरगिरी, बाल अश्लीलता, गप्पा खोल्यांद्वारे मुलांना पळवून नेणे, घोटाळे, सायबर दहशतवाद, निर्मिती आणि व्हायरसचे वितरण, स्पॅम इत्यादी गुन्ह्यांचा समावेश आहे.