गुंतवणूक हे असे क्षेत्र आहे की, ज्या ठिकाणी महिलांनी दुर्लक्ष न करता अधिक लक्ष दिले पाहिजे. उलट स्त्री म्हणून त्यांनी अधिक नेमकेपणाने गुंतवणूक केली पाहिजे. नंतरच्या काळात करिअरमध्ये खंड पडण्याची शक्यता लक्षात घेऊन आर्थिक नियोजन करणे त्यांच्यासाठी अधिक महत्त्वाचे ठरते. गर्भवती असणे, अपत्याचा जन्म, कुटुंबातील ज्येष्ठांची काळजी घ्यावी लागणे, पतीच्या नोकरीतील बदल, अशा अनेक कारणांमुळे त्यांच्या स्वतःच्या करिअरमध्ये खंड पडू शकतो. त्यामुळेच स्त्री म्हणून तिने शक्य तितक्या लवकर गुंतवणुकीला सुरवात केली पाहिजे.
आयुष्यातील प्रत्येक दशकातील आपल्या गरजा, जीवनशैली, आपल्याला काय हवे आहे यानुसार 20 व्या, 30 व्या, 40 व्या, 50 व्या, 60 व्या वर्षासाठीचे आर्थिक नियोजन केले पाहिजे. तुमच्या आयुष्यातील सुवर्णकाळ चांगल्या प्रकारे जगता यावा यासाठी तुम्ही पुरेसा पैसा गाठीशी ठेवला पाहिजे आणि त्यासाठीच्या गुंतवणुकीकरता काही मूलभूत संकल्पना माहित करून घेतल्या पाहिजेत. पहिली गोष्ट म्हणजे कुठलीही गुंतवणूक ही स्त्री-पुरुष असा भेद न करता वाटचाल करत असते.
गुंतवणुकीतील नियोजन आणि जोखीम यावरून ती वरच्या दिशेने वाढणार की स्थिर राहणार, घसरण होणार हे ठरत असते. गुतवणुकीला प्रारंभ करताना तुमची उद्दिष्टे स्पष्टपणे लिहून काढा. अल्पकालीन (तीन वर्षांपेक्षा कमी कालावधी) उद्दिष्टे, मध्यमकालीन (तीन ते आठ वर्षे) उद्दिष्टे आणि दीर्घकालीन उद्दिष्टे (आठ वर्षांपेक्षा जास्त) असावीत.
गुंतवणुकीमागील व्यापक उद्दिष्टे
अल्पकालीन उद्दिष्ट आणि दीर्घकालीन उद्दिष्ट – उदाहरणार्थ वयाच्या 30 व्या वर्षापर्यंत घरखरेदी आणि 45 व्या वर्षापर्यंत एक निश्चित रक्कम बॅंक खात्यात जमा झालेली असेल.
तातडीच्या प्रसंगासाठीचे नियोजन – तातडीचा प्रसंग कधीही उद्भवू शकतो. त्यासाठी तुम्ही आपत्कालिन निधीची सोय करून ठेवली पाहिजे. त्यासाठी लगेच कॅश करता येईल अशी गुंतवणूक हवी. उदाहरणार्थ – अल्प कालावधीची मुदत ठेव, लिक्विड फंडातील गुंतवणूक इत्यादी
आरोग्य कवच – कुटुंबाची सुरवात करण्यापूर्वी प्रत्येक स्त्रीने आरोग्य विमा घेतला पाहिजे. केवळ करसवलत म्हणून विमा न घेता आपल्या आयुष्यातील एक महत्त्वाचा घटक म्हणून त्याचा विचार केला पाहिजे.
निवृत्तीनंतरची तरतूद – निवृत्तीनंतरच्या जीवनाचा कधीही विसर पडू देऊ नका. पीपीएफमधील दरमहा नियमित गुंतवणूक आणि दीर्घकालीन मुदतठेवी तसेच एसआयपीद्वारे म्युच्युअल फंडातील दीर्घकालीन गुंतवणूक याद्वारे तुम्ही निवृत्तीनंतरच्या आनंददायी जगण्यासाठी चांगल्या प्रकारे निधी उभारू शकता.
हे सर्व करत असताना तुमचे गुंतवणुकीचे क्षितिज विस्तारत न्या. तुमच्या जोखमीच्या क्षमतेनुसार तुमच्या म्युच्युअल फंडातील गुंतवणुकीत विविधता आणा. अनेकदा गुंतवणुकीत जोखिम असते. त्याचे स्वरुप व परिणाम समजावून घेण्यासाठी गुंतवणुकीच्या क्षेत्रातील तज्ञांची, गुंतवणूक सल्लागारांची मदत घ्या. वयाचा 21 ते 30 हा कालावधी हा करिअरमधील आणि आयुष्यातील महत्त्वाचा कालावधी असतो. या काळात अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन उद्दिष्टांच्या दिशेने वाटचाल सुरु करता येते.
तुमच्या लग्नासाठीचा खर्च आणि घरखरेदी यासाठी गुंतवणूक करत राहिलात तर योग्य वेळी चांगला परतावा पदरात पडू शकतो. या वयात इक्विटी म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करणे श्रेयस्कर ठरते. त्याचे प्रमुख कारण म्हणजे या काळात तुम्ही गुंतवणुकीबाबत शिकत असता आणि अशा काळात व्यावसायिक फंड मॅनेजर तुमच्या पैशाचे व्यवस्थापन करत असतात. इक्विटी म्युच्युअल फंडातील गुंतवणुकीचे आणखीही अनेक फायदे आहेत.
लवचिकता – तुम्ही कितीही रक्कम गुंतवू शकता. तुम्ही एसआयपीचा मार्ग निवडला तर तुम्ही दरमहा पाचशे रुपयांपासून कितीही गुंतवणूक करू शकता.
विविधता – गुंतवणुकीतील विविधतेसाठी म्युच्युअल फंड योजनांचा मार्ग सगळ्यात चांगला.
तरलता – तातडीच्या, आणीबाणीच्या प्रसंगात तुम्हाला गुंतवणुकीतील हवी तेवढी रक्कम चार ते पाच दिवसांत मिळू शकते.
पारदर्शकता – फंड योजनेद्वारे तुमची रक्कम कुठे गुंतवण्यात आली आहे हे तुम्हांला समजते.
चांगला परतावा – इक्विटी म्युच्युअल फंडात तुम्ही पाच वर्षांपेक्षा जास्त काळासाठी गुंतवणूक केली तर चक्रवाढीद्वारे 12 ते 18 टक्के परतावा मिळू शकतो.
अधिक फायदेशीर – एलटीसीजी म्हणजेच लॉंग टर्म कॅपिटल गेन टॅक्स इक्विटी म्युच्युअल फंडावर पुन्हा लागू करण्यात आला असला तरी त्यावर मात करून चांगली कामगिरी करण्याची क्षमता इक्विटीशी संबंधित योजनांमध्ये असते. याबरोबरच भक्कम कंपन्यांच्या मुदत ठेव योजना, राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रे, शेअर बाजारात थेट गुंतवणूक असेही पर्याय उपलब्ध आहेत. शेअरमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी तुमच्या गुंतवणूक सल्लागाराशी चर्चा करा. चांगल्या कंपन्यांची निवड करून दीर्घकाळासाठी गुंतवणूक करा.
वयाच्या एकतीस ते चाळीस या कालावधीत वयाची तीस वर्षे पूर्ण होईपर्यंत बहुतेक जणींचे लग्न होते. नव्या जबाबदाऱ्या येतात. अपत्यप्राप्ती होते. अशावेळी म्युच्युअल फंडातील एसआयपीद्वारे गुंतवणूक चालूच ठेवा. राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रे आणि अन्य कर सवलती देणाऱ्या सरकारी योजनांमध्ये गुंतवणुकीची संधी साधा. जास्त गृहकर्ज मिळण्यासाठी पत्नी-पती दोघांच्या नावावर संयुक्तपणे कर्ज घ्या.
आरोग्य विमा – आरोग्य विमा निवडताना काही गोष्टींची काळजी घेणे आवश्यक असते. विमा कंपनीकडे कॅशलेस सुविधेचे देशभर चांगले नेटवर्क असायला हवे. अतिशय महत्त्वाचे. त्यामुळे तुमची बचत, गुंतवणूक टिकून राहते. संपूर्ण कुटुंबाच्या सुरक्षा कवचाचा विचार करा.
रुग्णालयात दाखल झाल्यापासून ते अगदी शस्त्रक्रियेपर्यंतच्या खर्चाचा विचार, त्याचबरोबर रुग्णालयाचा रोजचा खर्च, वेगवेगळ्या वर्गवारीतील शस्त्रक्रियांचा खर्च या सगळ्यांचा विचार करा. काही आजारांमध्ये ठराविक मर्यादेपेक्षा जास्त खर्च न देण्याचा उल्लेख असतो अशा बारीक पण महत्त्वाच्या गोष्टी जाणून घ्या.
क्लेम सेटलमेंटचे प्रमाण – आरोग्य विमा देणाऱ्या विविध कंपन्यांचा क्लेम सेटलमेंटचे प्रमाण तपासून पहा.
सुकन्या समृद्धी – दहा वर्षांखालील मुलींच्या नावाने गुंतवणुकीसाठी ही योजना चांगली आहे. कुठल्याही बॅंकेत किंवा टपाल कार्यालयात मुलीच्या नावाने खाते उघडून तिच्या वयाच्या 21 व्या वर्षापर्यंत गुंतवणूक करता येते. वर्षाला 250 रुपयांपासून दीड लाखांपर्यंत कितीही गुंतवणूक करता येते. या गुंतवणुकीवर करसवलत मिळते. त्याचबरोबर 8.1 टक्के एवढी घसघशीत परतावा मिळतो. तुम्हांला जर मुलगा असेल तर त्याच्यासाठी तुमच्या नावाने वेगळी एसआयपीद्वारे गुंतवणूक सुरु करा.
एक्केचाळीस ते पन्नास या वयात – आता तुमचे घर झालेले असते आणि मुलांच्या उच्च शिक्षणाच्या खर्चाची वेळ आलेली असते. मुलांच्या शिक्षणासाठीचा खर्च किंवा त्यांच्या लग्नासाठीचा खर्च तुमच्यासमोर उभा असतो. मुलांच्या शिक्षणासाठी तुम्ही शैक्षणिक कर्जाचा पर्याय निवडता येऊ शकतो.
मात्र कुठल्याही परिस्थितीत मुलांचे शिक्षण किंवा लग्न यासाठी निवृत्तीसाठीच्या निधीला चुकूनही हात लावू नका. कारण निवृत्तीसाठीचा निधी एकदा हातातून सुटला की या वयात तो परत उभा करणे शक्य नसते. या काळात तुमची ईपीएफमधील गुंतवणूक आणखी वाढवा. इक्विटी म्युच्युअल फंडातील गुंतवणूक चालू ठेवा. मिळणाऱ्या कमाईतील 15 टक्के रक्कम त्यासाठी वेगळी ठेवा. शेअरमधील गुंतवणूकही चालू ठेवा.
एक्कावन्न ते साठ या वयात – आता तुमची निवृत्ती जवळ आलेली असते. त्यामुळे हळूहळू जोखमीची गुंतवणूक काढून नव्या कमी जोखमीच्या पर्यायात गुंतवणूक करा. डेट म्युच्युअल फंड, सरकारी किंवा विश्वासार्ह खासगी कंपन्यांच्या नियमित पैसे मिळतील अशा योजना, सरकारी रोखे, बॉन्ड यामध्ये गुंतवणूक करा.
– चतुर