चांदी जैसा रंग है तेरा… सोने जैसे बाल…
एक तू ही धनवान है गोरी, बाकी सब कंगाल…
अगदी खुशीत येऊन पंकज उधासची ही गझल गुणगुणत माझ्या बहिणीने घरात प्रवेश केला. तिला गाण्याची-खास करून गझलची आवड आहे. मात्र, घरात प्रवेश केल्यावर मला पाहताच तिचे गुणगुणणे अचानक थांबले. चेहऱ्यावरची खुशी उडून गेली. तिची जागा प्रथम आश्चर्याने व नंतर रागाने घेतली. त्याला कारण होते, मी माझे केस कापले होते. शोल्डर कट केले होते.
माझे केस तसे अगदी लांबलचक आहेत, आता होते म्हणायचे. माझ्या बहिणीचेही तसेच आहेत. तिचे तर थोडे जास्तच लांब आहेत. कमरेच्याही खाली जाणारे. अगदी काळेभोर-मुलायम. कोणाचेही लक्ष पटकन तिच्या केसांकडे जाते. पाहणाऱ्याच्या नजरेत पटकन कौतुक उमटते. कधी कधी खास करून युवतींच्या चेहऱ्यावर थोडीशी असूया उमटते. तिला आता त्याची सवय झाली आहे. आता केस लांबलचक आणि भरगच्च असल्याने त्यांची निगा राखताना थोडा त्रास होतोच. काळजी जरा जास्तच घ्यावी लागते. पण ती कंटाळत नाही. मी मात्र नुकतेच कंटाळून केस कापून घेतले होते आणि शोल्डर कट केला होता. ते पाहिल्यानंतर माझी बहीण बरीच नाराज झाली. माझ्या समोर उभी राहून तिने मला फैलावर घेण्यास सुरुवात केली.
काय गं, तुला दुर्बुद्धी सुचली… इतके चांगले लांबसडक, मुलायम, सोन्यासारखे केस कशाला कापलेस गं? काही बरे नाही दिसत बघ. इतके चांगले केस, आणि त्यांची निगा राखण्याचा का गं तुला कंटाळा? की आताच्या मुलींसारखी फॅशन करावीशी वाटली तुला? कर, कर… फॅशन कर. केस काप आणि पाहिजे तर केस रंगवूनही घे. कर त्यांना सोनेरी, चंदेरी, राखाडी… सगळे डोके रंगीत कर, नाहीतर केसांच्या दोनचार बटा कर रंगीत. मला नाही बाई पटत असले काही. ती रागाने म्हणाली, पण तिच्या रागात नाराजीच जास्त होती. मला ती जाणवली. मी तिला समजावण्याचा प्रयत्न केला. अगं, मलाही लांबसडक केस आवडत नाहीत असे नाही. पण त्यांची निगा राखायला वेळ मिळत नाही मला आणि हे तर तात्पुरते आहे. पुन्हा मी केस वाढवणारच आहे. हे ऐकून तिचे काहीसे समाधान झाले. काहीसेच. पूर्ण नाही. कारण तिच्या चेहऱ्यावरील नाराजी काही गेलेली नव्हती. ती म्हणाली, योगी, आजकाल केस रंगवण्याची फॅशन फारच बोकाळली आहे. मुलीच नाही, तर मुलेसुद्धा आपले केस रंगवू लागले आहेत. आणि ते ही विचित्र पद्धतीने.
काही जण डोक्यावरचे संपूर्ण केस रंगवतात. पिंगट छटा, सोनेरी छटा आणि काही तर अगदी पांढरेशुभ्रही करतात केस. परवा एक मुलगा पाहिला. लांबून पाहिले तर त्याने डोक्यावर पांढरीशुभ्र फरकॅप घातली असावी असे मला वाटले. पण जवळ येताच दिसले, की अगदी 20-22 वर्षाच्या त्या तरुणाने आपले केस अगदी पांढरेशुभ्र करून घेतले आहेत. आणि केस पांढरेशुभ्र करून तो अगदी खुशीत दिसत होता. मी मनात म्हटले, हे बरे आहे. पूर्वी पिकलेले पांढरे केस लोक काळे करून घेत. जरा तरुण दिसावे, इम्प्रेशन पडावे म्हणून. आता उलट जमाना आला आहे. तरुण मुलेही केस पांढरे शुभ्र करून घेऊ लागली आहेत.
पिंगट वा सोनेरी केस करणे एकवेळ ठीक आहे. निदान काही जणांना ते छान दिसतात, शोभून दिसतात. विशेषत: लख्ख गोऱ्यापान मुलामुलींनी केस रंगवले तर ते शोभून दिसते. त्यांच्या वर्णाला ते मॅच होतात. पण अगदी सावळ्या रंगाच्या लोकांना ते शोभत नाहीत. जर त्यांनी ते मोकळेपणाने आरशात पाहिले तर त्यांनाही ते जाणवेल. पण एकाने सरी घातली म्हणून दुसरीने दोरी घालावी तसा हा प्रकार होत चालला आहे.
मुळात पाश्चिमात्य देशातील लोकांचे रंग अगदी गोरेपान-गोरेपणापेक्षाही पांढरेपणाकडे झुकणारे असतात आणि बहुदा त्यांच्या केसांचा रंग मुळातच पिंगट, सोनेरी आदी विविध छटांचा असतो. आपल्याकडे तर तसा प्रकार नाही. आपल्याकडच्या सावळ्या वा अगदी सुवर्णचंपक कांती असलेल्यांचेही केस मूलत: काळेच असतात आणि ते छानही दिसतात. मग ते असे रंगवण्याचे फॅड कशाला. आणि हे रंगवणे पण चांगलेच महागडे असते. ते तरी कुठे स्वस्त-परवडणारे असते. पण जाहिरातींच्या आहारी जाऊन ते केले जाते. आता तर संपूर्ण केशसंभार रंगवण्यापेक्षा एकदोन बटा रंगवणे आणि अगदी मोरपिसाऱ्यासारखे डिझाईन करण्याचीही फॅशन आली आहे.
माझी बहीण एकदा बोलायला लागली की थांबायचे नाव घेत नाही. म्हणजे ती बोलते ते चुकीचे असते असे नाही. ते बरोबरच असते. पण जर ते समोरच्याला पटणारे नसेल, तर त्याला ते चुकीचेच वाटणार ना? तिच्या अशा बोलण्याने ती घरात आणि बाहेरही अनेकांची नाराजी ओढवून घेते. मला त्याची सवय असल्याने मी काहीच मनावर घेतले नाही. उलट मीच गुणगुणू लागले- चांदी जैसा रंग है तेरा… सोने जैसे बाल… हे ऐकताच ती खुदकन हसली.
योगिता जगदाळे