female astronauts | periods | space station : ‘मासिक पाळी’ हा महिलांच्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. वेदना आणि स्वच्छतेच्या समस्या यासारख्या समस्या पृथ्वीवर सामान्य आहेत. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की, महिला अंतराळवीर अंतराळात त्यांच्या मासिक पाळीचे व्यवस्थापन कसे करतात? त्या अंतराळात किती सॅनिटरी पॅड घेऊन जातात आणि त्या त्यांची स्वच्छता कशी राखतात?
जेव्हा महिला अंतराळात जातात तेव्हा मासिक पाळीचे व्यवस्थापन करणे त्यांच्यासाठी एक आव्हान बनते. अशा परिस्थितीत, जर महिला अंतराळवीरांना अंतराळ स्थानकात मासिक पाळी आली तर काय होईल आणि ते आपली काळजी कश्या पद्धतीने घेतात? याबद्दल आपण जाणून घेऊया.
अंतराळात मासिक पाळी येते का?
अनेकांना असे वाटते की महिला अंतराळवीरांना अंतराळात गेल्यानंतर मासिक पाळी येत नाही, परंतु हे चुकीचे आहे. अंतराळ किरणोत्सर्गाचा मासिक पाळीवर कोणताही परिणाम होत नाही. महिला अंतराळवीरांनाही अंतराळात मासिक पाळी येते आणि त्यांना ते व्यवस्थापित करावे लागते.
तथापि, महिला अंतराळवीर गर्भनिरोधक गोळ्या वापरतात जेणेकरून त्यांना अंतराळात मासिक पाळी येऊ नये. परंतु या गोळ्यांचा दीर्घकाळ वापर आरोग्यावर वाईट परिणाम करू शकतो, ज्यामुळे भविष्यात महिलांना गर्भवती होणे कठीण होऊ शकते.
सुनीता विल्यम्ससारख्या अंतराळवीरांनी स्वतः सांगितले की, मासिक पाळी देखील अंतराळात येते. सुनीता विल्यम्सना एका छोट्या मोहिमेसाठी 8 दिवस अंतराळात जावे लागले होते, परंतु त्यांना 9 महिने राहावे लागले’.
महिला अंतराळवीर अंतराळात किती पॅड घेऊन जातात?
१९६३ मध्ये अंतराळात गेलेल्या पहिल्या महिला अंतराळवीर ‘व्हॅलेंटिना तेरेशकोवा’ होत्या. अशा परिस्थितीत, सुरुवातीला नासाने असा अंदाज लावला होता की एका महिला अंतराळवीराला दर आठवड्याला १०० ते २०० पॅडची आवश्यकता असेल. परंतु नंतर असे आढळून आले की इतक्या नॅपकिन्सची आवश्यकता नाही.
मात्र, बराच काळ अंतराळात राहिल्यानंतर महिलांच्या प्रजनन क्षमतेवर परिणाम होऊ शकतो. अशा परिस्थितीत, काही अंतराळवीर अंतराळात त्यांच्या सुरक्षिततेसाठी अंडी आणि शुक्राणू जतन करू शकतात.
अंतराळात मासिक पाळीच्या समस्येला तोंड देण्याचे इतर मार्ग आहेत, जसे की कमी प्रमाणात सॅनिटरी पॅड वापरणे. यासोबतच, मासिक पाळी दरम्यान स्वच्छता राखण्यासाठी अंतराळवीरांना विशेष स्वच्छता किट दिले जातात.
धोके किंवा काळजी?
Toxic Shock Syndrome (TSS): अंतराळात जास्त वेळ टॅम्पॉन वापरल्यास धोका असू शकतो.
त्यामुळे काही महिला अंतराळात जाताना हॉर्मोनल गोळ्यांद्वारे पीरियड्स थांबवतात.
पीरियड्स मॅनेजमेंट हे मिशन डिझाइनचा भाग असतो.
वापरले जाणारे पर्याय :
हॉर्मोनल कंट्रोल (जसे की गोळ्या घेऊन पीरियड्स टाळणे).
टॅम्पॉन्स / सॅनिटरी नॅपकिन्स.
‘Menstrual Cups’ – जे कमी जागेत ठेवता येतात व शाश्वत असतात.
निष्कर्ष काय सांगतो?
हो, स्पेसमध्ये महिलांना पीरियड्स येतात. ते सुरक्षित असतात, पण त्यासाठी वेगळी योजना व व्यवस्थापन गरजेचे असते. विज्ञान व वैद्यकीय तयारीने अंतराळातही महिलांचं आरोग्य सुरक्षीत ठेवता येतं. आणि ते याची पूर्ण काळजी देखील घेतात हा त्यांच्या मॅनेजमेंट आणि मिशन डिझाइनचा भाग असतो.
