माद्रिद/लिस्बन : स्पेन आणि पुर्तगाल या युरोपातील दोन देशांमध्ये सोमवारी (28 एप्रिल) दुपारी अचानक वीजपुरवठा खंडित झाल्याने सर्वच व्यवहार ठप्प झाले. या अभूतपूर्व वीजखंडनामुळे मेट्रो सेवा, ट्रॅफिक सिग्नल, फोन लाइन्स, ATM आणि इलेक्ट्रॉनिक पेमेंट सिस्टम बंद पडल्या. स्पेनमधील माद्रिद, बार्सिलोना आणि पुर्तगालमधील लिस्बनसह अनेक प्रमुख शहरांमध्ये अंधार पसरला, तर फ्रान्सच्या काही भागांनाही याचा फटका बसला. या घटनेमुळे 5 कोटींहून अधिक लोकसंख्या असलेल्या या देशांमध्ये मोठी गैरसोय झाली, परंतु नेमके किती लोक प्रभावित झाले, हे अद्याप स्पष्ट झाले नाही.
काय घडले?
स्पेनच्या रेड इलेक्ट्रिका या वीज वितरण कंपनीने सांगितले की, ही समस्या युरोपियन वीज ग्रिडमधील बिघाडामुळे उद्भवली. स्पेनमध्ये दुपारी 12:15 च्या सुमारास वीज मागणी 27,500 मेगावॅटवरून 15,000 मेगावॅटवर घसरली, ज्यामुळे संपूर्ण इबेरियन द्वीपकल्प प्रभावित झाला. पुर्तगालच्या ई-रेड्स कंपनीने ही समस्या स्पेनमधील वीज वितरण नेटवर्कमुळे उद्भवल्याचे नमूद केले, तर काही भागात ग्रिड स्थिर करण्यासाठी मुद्दाम वीजपुरवठा खंडित करावा लागला.
लिस्बनमधील मेट्रो गाड्या अंधारात अडकल्या, अनेक प्रवाशांना गाड्या रिकाम्या करून बाहेर काढावे लागले. माद्रिद आणि बार्सिलोनामधील मेट्रो स्थानकांमध्येही प्रवासी अंधारातून चालत बाहेर पडले. ट्रॅफिक सिग्नल बंद पडल्याने माद्रिद, लिस्बन आणि इतर शहरांमध्ये रस्त्यांवर वाहनांच्या लांबच लांब रांगा लागल्या. स्पेनच्या राष्ट्रीय रेल्वे कंपनी रेनफेने देशातील सर्व रेल्वे सेवा बंद झाल्याचे जाहीर केले.
ATM, पेमेंट सिस्टम ठप्प
ATM आणि इलेक्ट्रॉनिक पेमेंट सिस्टम बंद पडल्याने दुकाने, हॉटेल्स आणि व्यवसायांमध्ये रोखीशिवाय व्यवहार ठप्प झाले. लिस्बनमधील न्यायालयांचे कामकाज बंद राहिले, तर अनेकांना लिफ्टमध्ये अडकल्याने पोलिसांना मदत करावी लागली. स्पेनमधील माद्रिद ओपन टेनिस स्पर्धा आणि संसदेचे कामकाजही या वीजखंडनामुळे थांबले.
रुग्णालये आणि विमानतळांवर परिणाम
रुग्णालयांनी बॅकअप जनरेटरद्वारे सेवा सुरू ठेवली, परंतु विमानतळांवर उड्डाणांना उशीर झाला. लिस्बन विमानतळ दुपारी 1 वाजता बंद करण्यात आले, तर माद्रिद, बार्सिलोना आणि फारो येथील विमानतळांनी जनरेटरद्वारे कामकाज सुरू ठेवले.
वीजपुरवठा पुनर्स्थापनेसाठी प्रयत्न
स्पेनच्या रेड इलेक्ट्रिका कंपनीने सांगितले की, वीजपुरवठा पुनर्स्थापनेसाठी 6-10 तास लागू शकतात. दुपारनंतर उत्तर आणि दक्षिण स्पेनमध्ये काही प्रमाणात वीजपुरवठा सुरू झाला, तर पुर्तगालमधील लिस्बन, पोर्टो आणि इतर शहरांमध्येही हळूहळू सुधारणा होत आहे. स्पेनचे पंतप्रधान पेड्रो सांचेझ यांनी रेड इलेक्ट्रिकाच्या कार्यालयाला भेट देऊन परिस्थितीचा आढावा घेतला, तर पुर्तगालच्या मंत्रिमंडळाने पंतप्रधान निवासस्थानी तातडीची बैठक घेतली.
सायबर हल्ल्याचा संशय?
या वीजखंडनामागील कारण अद्याप अस्पष्ट आहे. पुर्तगालच्या राष्ट्रीय सायबर सुरक्षा केंद्राने सायबर हल्ल्याची शक्यता फेटाळली आहे, तर स्पेनच्या सायबर सुरक्षा एजन्सी इन्सिबे याबाबत तपास करत आहे. युरोपियन युनियनच्या उपाध्यक्षा टेरेसा रिबेरा यांनी नागरिकांना संयम राखण्याचे आवाहन केले आहे.
नागरिकांचा अनुभव
माद्रिदमधील रहिवासी हॅना लाउनेय म्हणाल्या, “ट्रॅफिक सिग्नल बंद पडल्याने रस्त्यांवर गोंधळ आहे. दुकानांमध्ये रोखीशिवाय खरेदी अशक्य झाली आहे.” लिस्बनमधील लॉटी फीस्ट यांनी सांगितले, “सर्वत्र गोंधळ आहे, लोकांना घरी चालत जावे लागत आहे.” हा वीजखंडनाचा प्रकार युरोपातील सर्वात मोठ्या घटनांपैकी एक मानला जात आहे. युरोपियन वीज ग्रिडमधील त्रुटीमुळे अशी परिस्थिती उद्भवल्याचे सांगितले जात असून, यापुढे अशा घटना टाळण्यासाठी युरोपियन ग्रिड ऑपरेटर्सशी चर्चा होणार आहे.
