Dainik Prabhat
Saturday, August 13, 2022
No Result
View All Result
  • मुखपृष्ठ
  • ताज्या बातम्या
  • राष्ट्रीय
  • आंतरराष्ट्रीय
  • राज्य
    • महाराष्ट्र
      • उत्तर महाराष्ट्र
      • विदर्भ
      • कोंकण
      • पश्चिम महाराष्ट्र
      • मराठवाडा
    • मुंबई
    • पुणे
    • पिंपरी-चिंचवड
    • पुणे जिल्हा
    • अहमदनगर
    • सातारा
  • अर्थ
  • क्रीडा
  • संपादकीय
  • राजकारण
  • मनोरंजन
    • बॉलिवुड न्यूज
    • क्लासिक सिनेमा
    • मराठी सिनेमा
    • टेलिव्हिजन
    • नवीन रिलीज
    • फोटो गॅलरी
    • हॉलीवुड न्यूज
  • क्राईम
  • फिचर
    • आरोग्य जागर
    • लाईफस्टाईल
    • रूपगंध
    • गंधर्व
    • टेक्नोलॉजी
    • राशी-भविष्य
  • महत्वाचे
    • ट्रेंडिंग
    • प्रॉपर्टी
    • अस्मिता
    • आरोग्यपर्व
    • कायदाविश्व
    • अर्थसार
    • युफोरिया
    • foodies कट्टा
    • फोटो गॅलरी
    • college connect 2.0
ई-पेपर । राशी-भविष्य । कोरोना अपडेट | #TrendingNow | #RussiaUkraineWar
Dainik Prabhat
  • मुखपृष्ठ
  • ताज्या बातम्या
  • राष्ट्रीय
  • आंतरराष्ट्रीय
  • राज्य
    • महाराष्ट्र
      • उत्तर महाराष्ट्र
      • विदर्भ
      • कोंकण
      • पश्चिम महाराष्ट्र
      • मराठवाडा
    • मुंबई
    • पुणे
    • पिंपरी-चिंचवड
    • पुणे जिल्हा
    • अहमदनगर
    • सातारा
  • अर्थ
  • क्रीडा
  • संपादकीय
  • राजकारण
  • मनोरंजन
    • बॉलिवुड न्यूज
    • क्लासिक सिनेमा
    • मराठी सिनेमा
    • टेलिव्हिजन
    • नवीन रिलीज
    • फोटो गॅलरी
    • हॉलीवुड न्यूज
  • क्राईम
  • फिचर
    • आरोग्य जागर
    • लाईफस्टाईल
    • रूपगंध
    • गंधर्व
    • टेक्नोलॉजी
    • राशी-भविष्य
  • महत्वाचे
    • ट्रेंडिंग
    • प्रॉपर्टी
    • अस्मिता
    • आरोग्यपर्व
    • कायदाविश्व
    • अर्थसार
    • युफोरिया
    • foodies कट्टा
    • फोटो गॅलरी
    • college connect 2.0
No Result
View All Result
Dainik Prabhat
No Result
View All Result
  • मुखपृष्ठ
  • ताज्या बातम्या
  • राष्ट्रीय
  • आंतरराष्ट्रीय
  • राज्य
  • अर्थ
  • क्रीडा
  • संपादकीय
  • राजकारण
  • मनोरंजन
  • क्राईम
  • फिचर
  • महत्वाचे
Home ठळक बातमी

लक्षवेधी : सैल वित्तीय धोरण हवे कशाला?

by प्रभात वृत्तसेवा
April 28, 2019 | 5:51 am
A A

-हेमंत देसाई

देशात निवडणुकांची दंगल ऐन भरात असतानाच, ब्रेंट क्रूडच्या आंतरराष्ट्रीय किमती पिंपामागे 75 डॉलरच्या पुढे गेल्या. 2019 मधील खनिज तेलाच्या या सर्वोच्च किमती असून, अमेरिकी डॉलरच्या तुलनेत रुपया पुन्हा 70 वर गेला आहे. 8 नोव्हेंबर 2016 रोजी नोटबंदी करण्यात आल्यानंतर देशातील काळ्या पैशाचा सर्वनाश होईल, असे सांगण्यात आले. प्रत्यक्षात ऐन निवडणुकीत फक्‍त तमिळनाडूमध्येच 205 कोटी रुपये रोख सापडले. अन्य राज्यांतही नोटांची बंडलेच्या बंडले मिळत आहेत. नोटबंदीनंतर चीनशी संबंध असलेल्या पेटीएम या भारतीय कंपनीची मात्र भरभराट झाली.

निश्‍चलनीकरणामुळे रोखीचे व्यवहार कमी होतील, असा दावा केला जात होता आणि नीती आयोग तर रोजच्या रोज सरकारी युक्‍तिवादाची री ओढत होता. प्रत्यक्षात नोटबंदीपूर्वी जेवढी रोकड बाजारात उपलब्ध होती, त्यापेक्षा 19 टक्‍क्‍यांनी निश्‍चलनीकरणाच्या काळात त्यात वाढ झाली, असा अहवाल रिझर्व्ह बॅंकेचे तत्कालीन गव्हर्नर डॉ. उर्जित पटेल यांनीच दिला. त्यानंतर सरकारने त्यांना दरवाजा दाखवला आणि आपल्या सोयीचे शक्‍तिकांत दास यांची तेथे नेमणूक केली. मते मिळवायची असल्यामुळे मोदी सरकारने गतवर्षात सात टक्‍के विकासदर साध्य केल्याचे सांगायला सुरुवात केली आहे. मात्र, आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीने या आकड्याबद्दल शंका उपस्थित केली आहे.

रोजगारनिर्मितीची कोणतीही ठोस आकडेवारी अधिकृतपणे जाहीर करण्यात आलेली नाही. फक्‍त विकास झाला आहे, तर रोजगारनिर्मितीही झालीच असणार, असे तर्क लढवले जात आहे. रिझर्व्ह बॅंकेचे नवे गव्हर्नर शक्‍तिकांत दास यांनी फेब्रुवारीत सूत्रे हाती घेतल्यापासून, अर्धा टक्‍का व्याजदर कपात केली आहे. मात्र, चिंतेची बाब म्हणजे, रिझर्व्ह बॅंक अर्थव्यवस्थेतील तरलता लक्षणीयरीत्या वाढवत आहे.

केवळ महिन्याभरात झालेल्या दोन ऑक्‍शन्समध्ये रिझर्व्ह बॅंकेने दहा अब्ज डॉलर्सची रक्‍कम ओतली आहे. म्हणजे तेवढ्या रकमेचे डॉलर्स राखीव निधीसाठी खरेदी केले असून, 2022 मध्ये हे व्यवहार उलटे फिरवण्याचे वचन दिले आहे. जेव्हा रिझर्व्ह बॅंक बॅंकांकडून डॉलर्स खरेदी करते, तेव्हा त्याबदल्यात ती त्यांना रुपये देत असते.

बॅंकांकडे ही अतिरिक्‍त रक्‍कम हाती आली, की त्या त्यातून कर्जवाटप करू शकतात. पुढील महिन्यात बॅंकांकडून 25 हजार कोटी रुपयांचे भारत सरकारचे सार्वभौम रोखे खरेदी करण्याची संमतीही देण्यात आली आहे. थोडक्‍यात, मध्यवर्ती बॅंक सक्रिय झालेली दिसते. क्रेडिट सुइस समूहाने दिलेल्या माहितीनुसार, एप्रिल ते जून यादरम्यान “शॅडो बॅंकां’ना भारतीय म्युच्युअल फंडांचे 19 अब्ज डॉलर्स परत करावे लागणार आहेत.

गेल्या सप्टेंबरात आयएल अँड एफएस कोसळल्यानंतर देशांतर्गत पुनर्वित्ताचा खर्च वाढला आहे. “शॅडो बॅंका’ म्हणजे, व्यापारी बॅंकांप्रमाणेच सेवा पुरवणाऱ्या बिगरबॅंक वित्तसंस्थांचा समूह होय. ट्रक, स्कूटर्स, मोटरसायकल्स, घरे यांच्या खरेदीसाठी “शॅडो बॅंका’ पतपुरवठा करतात. परंतु त्यांच्या अर्थपुरवठ्याचे प्रश्‍न बिकट झाले, तर त्याचा फटका शेवटी ऋणकोलाच बसतो. तसे झाल्यास, सत्ताधारी पक्षालाच त्याची झळ पोहोचू शकते. तरीदेखील लोकांना खूश करण्यासाठी सवलतीत कर्जपुरवठा देऊन आर्थिक शिस्त मोडीत काढायची, हा प्रकार चालू आहे. अंदाधुंदपणे पतपुरवठा केला की तो वसूल न होण्याची शक्‍यता असते.

मुद्रा योजनेत मोठ्या प्रमाणावर कर्जाची थकबाकी झाली असल्याची वृत्ते आहेत. रिझर्व्ह बॅंकेने डॉलर खरेदीचा जो सपाटा चालवला आहे, तोही आश्‍चर्यकारक आहे. निदान रोख्यांच्या किमतीवर भारत सरकार काही प्रभाव टाकू शकतो; परंतु रिझर्व्ह बॅंकेचे याबाबतीत कोणतेही नियंत्रण नसते. रुपयाच्या विनिमय दराचा विचार करून, त्यात फार चढउतार होऊ नयेत म्हणून रोजच्या रोज डॉलरची खरेदी-विक्री करणे, हे वेगळे आणि डॉलरच्या बाजारात एकदम मुसंडी मारणे वेगळे. रिझर्व्ह बॅंकेने “डॉलर-रुपया स्वॅप’ सुरू केला, तेव्हा विदेशी चलनाचे ऑनशोअर बाजारपेठेतील वायद्यातील अधिमूल्य (फॉरवर्ड प्रिमियम्स) कोसळले.

जर एखाद्यास आजपासून एका वर्षानंतर डॉलर हवे असतील, तर त्याला त्यासाठी 4.4 टक्‍के किंवा सध्यापेक्षा एक टक्‍का जास्त रक्‍कम मोजावी लागेल. रिझर्व्ह बॅंकेच्या सध्याच्या धोरणामुळे देशात डॉलर्सचा ओघ प्रचंड वाढला आहे. भविष्यात तेलाचे भाव आणखी वाढल्यास आणि निवडणुकीतील आश्‍वासनांची पूर्ती करायची झाल्यास, अर्थव्यवस्थेवर ताण येणार आहे.

व्याजदरात कपात झाली आणि रिझर्व्ह बॅंकेने आणखी रोखे खरेदी चालूच ठेवली, तरीदेखील दशवर्षीय सरकारी रोख्यांवरील उतारा किंवा यील्ड साडेसात टक्‍क्‍यांपेक्षा जास्त मिळणार नाही. देशाची अर्थव्यवस्था व्यवस्थित चालते आहे, असे जर सरकारला वाटत आहे, तर याप्रकारे वित्तीय व चलनात्मक सैल धोरण ठेवण्याची आवश्‍यकताच नव्हती.

देशाचा विकास सात टक्‍के होतो आहे, तर मग नवीन नोकऱ्या निर्माण का होत नाहीत? असा सवाल करून रिझर्व्ह बॅंकेचे माजी गव्हर्नर डॉ. रघुराम राजन यांनी म्हटले आहे की, याचा अर्थ स्पष्ट आहे की सात टक्‍के विकासदर ही शुद्ध लोणकढी आहे. लोकांनी या स्वप्नरंजनातून लवकरात लवकर बाहेर येणे त्यांच्याच हिताचे आहे.

Tags: editorial page articleFinancial policy

शिफारस केलेल्या बातम्या

अग्रलेख : कलाकृतीवर बहिष्कार अयोग्य
अग्रलेख

अग्रलेख : कलाकृतीवर बहिष्कार अयोग्य

9 hours ago
भाष्य : जीवनरक्षक की मृत्यूचे सापळे?
संपादकीय

भाष्य : जीवनरक्षक की मृत्यूचे सापळे?

10 hours ago
दिल्ली वार्ता : डॉ. राधाकृष्णन ते धनखड
संपादकीय

दिल्ली वार्ता : डॉ. राधाकृष्णन ते धनखड

10 hours ago
47 वर्षांपूर्वी प्रभात : मिझो “ब्रिगेडियर’ शरण आला
संपादकीय

47 वर्षांपू्र्वी प्रभात : सीमाप्रश्‍नाचा निकाल कधी?

10 hours ago

ईपेपर । राशी-भविष्य । कोरोना अपडेट| #RussiaUkraineWar

ताज्या बातम्या

नीरा देवघर धरण १०० टक्के भरले

वाघेश्वर सोसायटी इमारत होणार सरकार जमा ! तहसिलदार कोलते यांनी काढली नोटीस

सोनिया गांधी यांना पुन्हा करोनाची लागण

नवाब मालिकांना धक्का ! समीर वानखेडे मुस्लिम नाहीत,जात पडताळणी समितीने दिला निर्णय

काँग्रेस आमदाराचे वादग्रस्त वक्तव्य,’महिलांना सरकारी नोकरीसाठी कुणासोबत तरी झोपावे लागते’

‘हर घर तिरंगा’ मोहिमेच्या समर्थनार्थ आरएसएस, मोहन भागवत यांनी फडकवला झेंडा

“मुंबई दादर येथे प्रति शिवसेना भवन…”,शिंदे गटातील मंत्र्याने केला चर्चांबाबत खुलासा

‘देशाच्या स्वातंत्र्यात मुस्लिमांचेही योगदान, टिपू सुलतानचे बलिदान विसरू शकत नाही’- असदुद्दीन ओवेसी

‘तिरंगा नव्हे, भगवा ध्वज प्रत्येक घरात फडकावा’- महामंडलेश्वर नरसिंहानंद

पोलीस अधिकाऱ्यांशी मुख्यमंत्र्यांचे गुप्तगू

Most Popular Today

Tags: editorial page articleFinancial policy

No Result
View All Result
  • मुखपृष्ठ
  • ताज्या बातम्या
  • राष्ट्रीय
  • आंतरराष्ट्रीय
  • राज्य
    • महाराष्ट्र
      • उत्तर महाराष्ट्र
      • विदर्भ
      • कोंकण
      • पश्चिम महाराष्ट्र
      • मराठवाडा
    • मुंबई
    • पुणे
    • पिंपरी-चिंचवड
    • पुणे जिल्हा
    • अहमदनगर
    • सातारा
  • अर्थ
  • क्रीडा
  • संपादकीय
  • राजकारण
  • मनोरंजन
    • बॉलिवुड न्यूज
    • क्लासिक सिनेमा
    • मराठी सिनेमा
    • टेलिव्हिजन
    • नवीन रिलीज
    • फोटो गॅलरी
    • हॉलीवुड न्यूज
  • क्राईम
  • फिचर
    • आरोग्य जागर
    • लाईफस्टाईल
    • रूपगंध
    • गंधर्व
    • टेक्नोलॉजी
    • राशी-भविष्य
  • महत्वाचे
    • ट्रेंडिंग
    • प्रॉपर्टी
    • अस्मिता
    • आरोग्यपर्व
    • कायदाविश्व
    • अर्थसार
    • युफोरिया
    • foodies कट्टा
    • फोटो गॅलरी
    • college connect 2.0

Copyright © 2022 Dainik Prabhat

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

error: Content is protected !!