-माधुरी तळवलकर
देश कोणताही असो; भाषा कोणतीही असो; माणसाचा स्वभाव तोच असतो. स्वप्ने तीच असतात आणि समज-गैरसमज तसेच होतात. “वॉलेट’ नावाच्या फिल्ममध्ये कोणी बोलत नाही. त्यामुळे भाषा नाही आणि म्हणून ती अमुकच एका प्रांतात घडते असे म्हणता येणार नाही; पण मनुष्यस्वभावाचे नमुने सगळीकडे सारखेच!
एक किशोरवयीन मुलगा लहानशा स्टुलावर ताट मांडून त्यात ठेवलेले काही खाद्यपदार्थ विकतो आहे. शेजारी एक चांगला धट्टाकट्टा पुरुष एक पाय लंगडा असल्यासारखे दाखवून भीक मागतो आहे. पदार्थ विकणाऱ्या मुलाच्याच वयाचा एक विद्यार्थी रस्त्याने शाळेचे कपडे घालून, पाठीवर सॅक घेऊन त्या मुलाच्या समोरून शाळेत चालला आहे. हा त्याच्याकडे बघून सुस्कारा सोडतो. त्याच्या जागी
स्वतःला पाहतो.
तेवढ्यात एकजण घाईघाईने तिथून जात असताना त्याच्या खिशातले वॉलेट तिथे पडते. मुलगा बघतो. त्याला ते परत करण्यासाठी धावतो; तेवढ्यात तो लंगड्याचे सोंग घेणारा भिकारी तिथे पोहोचतो. चलाखीने मुलाच्या नकळत त्यातले पैसे काढून घेऊन मुलाकडे वॉलेट देतो. मुलगा पळत जाऊन त्या गृहस्थाला गाठतो व वॉलेट देतो. तो मनुष्य पाकीट उघडून बघतो तर त्यात पैसे नसतात. हा चिडून मुलाला ढकलतो आणि पाकीट घेऊन निघून जातो.
मुलगा नाराज होतो. पण त्याला अंदाज येतो की, त्या वॉलेटमध्ये पैसे असणार आणि ते शेजारच्याने काढून घेतले असणार. हा येऊन पुन्हा विक्री सुरू करतो. तेवढ्यात रस्त्यावर गडबड होते. मुलगा जाऊन पाहतो, तर एका कारसमोर तो लंगडा(!) पडलेला असतो. मुद्दाम. कारवाल्याकडून पैसे उकळण्यासाठी. तिथेही तो मघाचाच वॉलेट हरवलेला माणूस कारमधून उतरतो.
मुलगा त्या लंगड्याचे सोंग घेणाऱ्या लबाड माणसाला ओळखून असतो. तो चटकन खाली वाकतो आणि डोळे मिटून कारपुढे पडलेल्या माणसाच्या खिशातल्या नोटा काढून त्या वॉलेटवाल्या माणसाला परत करतो. तेव्हा सगळा प्रकार वॉलेट हरवलेल्या माणसाच्या लक्षात येतो. आपण उगाचच मुलाबद्दल गैरसमज करून घेतल्याचे त्याला कळते. तो पोलिसाला फोन करून त्या माणसाची तक्रार नोंदवतो आणि हा मुलगा…?
या निःशब्द कथेत तो वॉलेट हरवलेला कारवाला गृहस्थ, त्या मुलाला शाळेचा युनिफॉर्म भेट देताना दाखवला आहे. म्हणजे मुलाच्या प्रामाणिकपणाचे बक्षीस म्हणून त्याचे अर्धवट सुटलेले शिक्षण पुरे करण्यास तो त्याला मदत करतो. मुलाचे डोळे चमकतात. त्याचे स्वप्न साकार होते. जगात लबाड माणसे असतात, तशी प्रामाणिकही असतात आणि कधीकधी ते ओळखण्यास उशीर झाला तरी… “भगवानके घरमें देर है लेकिन अंधेर नही होता है’!