डॉ. मुनोत : प्रशासनाकडून जनजागृतीसाठी विशेष प्रयत्न गरजेचे
दौंड – पुणे जिल्ह्यात बहुतांशी ठिकाणी टायफाइड तसेच डेंग्युचे रूग्ण आढळून येत आहेत. जिल्हा परिषदेचा अरोग्य विभाग सतर्क झालेला असला तरी डेंग्युला प्रतिबंधात्मक उपाय म्हणून पंचायत समिती तसेच ग्रामपंचायत पातळीवर मोठ्या प्रमाणात प्रयत्न केले जात आहेत. प्राथमिक उपाय योजनांबरोबरच डेंग्युबाबत जनजागृती होणेही गरजेचे आहे, असे डॉ. महेंद्र मुनोत यांनी सांगितले.
दौंड शहर तसेच ग्रामीण भागात संसर्गजन्य आजाराचे रूग्ण आढळून येत आहेत. यामध्ये डेग्यू तसेच टायफाइडच्या रुग्णांची संख्या अधिक आहे. सध्याचे बदलेले हवामान डासांच्या पैदाशीकरीता अनुकुल ठरत असल्याने अशा आजांराचे प्रमाण वाढले आहे. याबाबत डॉ. शिंगाडे म्हणाले की, डेंग्यू हा फलॅव्हिव्हायरस प्रकारच्या विषाणूमुळे होणारा आजार आहे. डेंग्यू-1 ते डेंग्यू-4 असे चार प्रकार आहेत. डेंग्यू तापाचा प्रसार एडिस एजिप्ताय प्रकारच्या डासाच्या मादीपासून होतो. हे डास दिवसा चावतात. या डासाचे आयुष्य साधारणपणे तीन ते चार आठवडे असते. हे डास साधारणपणे 400 ते 500 मीटर पर्यंत उडत जाऊ शकतात.
एडिस एजिप्ताय डासाच्या पाठ व पायांवर पांढऱ्या रंगाचे पट्टे असल्याने त्यांना “टायगर मॉस्क्यूटो’ असे संबोधतात. हे डास घरामध्ये अंधाऱ्या जागी राहतात. तथापी घराबाहेरही थंड व अंधाऱ्या जागेमध्येही त्यांचे अस्तित्त्व असते. डासांच्या अवस्था अंडी, अळी, कोष व पूर्ण वाढ झालेला डास अशा असून त्यापैकी पहिल्या तीन अवस्था पाण्यामध्ये असतात. या डासांची उत्पत्ती खालील ठिकाणी होते.
घरातील व परिसरातील साठलेले व साठविलेले स्वच्छ पाणी उदा. रांजण, हौद, पाण्याचे मोठे बॅरल, इमारतीवरील पाण्याच्या टाक्या, कुलर्स, कारंजी, फुलदाण्या आदी. तसेच घराच्या परिसरातील टाकलेल्या निरोपयोगी वस्तुंमध्ये साठलेले स्वच्छ पाणी उदा. नारळाच्या करवंट्या, डबे, बाटल्या, प्लॅस्टिकची भांडी, रिकाम्या कुंड्या, टायर्स आणि बांधकामाच्या ठिकाणी असलेले पाण्याचे उघडे साठे व साठलेले पाणी यामधून डेंग्यूच्या डासांची उत्पत्ती होऊ शकते. डॉ. मुनोत म्हणाले की, डेंग्यू तापाच्या रुग्णास एडीस इजिप्ताय डासाची मादी चावल्यास तिच्या शरीरात डेंग्यू विषाणूंची पूर्ण वाढ झाल्यावर हा दुषित डास कोणत्याही निरोगी व्यक्तीला चावल्यास त्या व्यक्तीस डेंग्यू ताप होऊ शकतो.
डेंग्यू तापाची लक्षणे –
या आजाराच्या प्रमुख लक्षणामध्ये प्रामुख्याने तीव्र ताप, तीव्र डोके दुखी, स्नायू दुखी व सांधे दुखी, उलट्या होणे, डोळ्यांच्या आतील बाजूस दुखणे, अंगावर पुरळ, अशक्तपणा, भूक मंदावणे, तोंडाला कोरड पडणे यांचा समावेश आहे. याशिवाय रक्तस्त्राव युक्त डेंग्यू तापाच्या लक्षणांमध्ये त्वचेखाली रक्त स्त्राव होणे, नाकातून रक्त स्त्राव होणे, रक्ताची उलटी होणे, रक्त मिश्रीत काळ्या रंगाची शौचास होणे, रक्तदाब कमी होण व हातपाय थंड पडणे. ही आहेत, यामध्ये रुग्ण बेशुध्द होऊ शकतो व या गंभीर बेशुध्द अवस्थेला “डेंग्यु शॉक सिंड्रोम’ असे म्हणतात.