Dainik Prabhat
Wednesday, August 10, 2022
No Result
View All Result
  • मुखपृष्ठ
  • ताज्या बातम्या
  • राष्ट्रीय
  • आंतरराष्ट्रीय
  • राज्य
    • महाराष्ट्र
      • उत्तर महाराष्ट्र
      • विदर्भ
      • कोंकण
      • पश्चिम महाराष्ट्र
      • मराठवाडा
    • मुंबई
    • पुणे
    • पिंपरी-चिंचवड
    • पुणे जिल्हा
    • अहमदनगर
    • सातारा
  • अर्थ
  • क्रीडा
  • संपादकीय
  • राजकारण
  • मनोरंजन
    • बॉलिवुड न्यूज
    • क्लासिक सिनेमा
    • मराठी सिनेमा
    • टेलिव्हिजन
    • नवीन रिलीज
    • फोटो गॅलरी
    • हॉलीवुड न्यूज
  • क्राईम
  • फिचर
    • आरोग्य जागर
    • लाईफस्टाईल
    • रूपगंध
    • गंधर्व
    • टेक्नोलॉजी
    • राशी-भविष्य
  • महत्वाचे
    • ट्रेंडिंग
    • प्रॉपर्टी
    • अस्मिता
    • आरोग्यपर्व
    • कायदाविश्व
    • अर्थसार
    • युफोरिया
    • foodies कट्टा
    • फोटो गॅलरी
    • college connect 2.0
ई-पेपर । राशी-भविष्य । कोरोना अपडेट | #TrendingNow | #RussiaUkraineWar
Dainik Prabhat
  • मुखपृष्ठ
  • ताज्या बातम्या
  • राष्ट्रीय
  • आंतरराष्ट्रीय
  • राज्य
    • महाराष्ट्र
      • उत्तर महाराष्ट्र
      • विदर्भ
      • कोंकण
      • पश्चिम महाराष्ट्र
      • मराठवाडा
    • मुंबई
    • पुणे
    • पिंपरी-चिंचवड
    • पुणे जिल्हा
    • अहमदनगर
    • सातारा
  • अर्थ
  • क्रीडा
  • संपादकीय
  • राजकारण
  • मनोरंजन
    • बॉलिवुड न्यूज
    • क्लासिक सिनेमा
    • मराठी सिनेमा
    • टेलिव्हिजन
    • नवीन रिलीज
    • फोटो गॅलरी
    • हॉलीवुड न्यूज
  • क्राईम
  • फिचर
    • आरोग्य जागर
    • लाईफस्टाईल
    • रूपगंध
    • गंधर्व
    • टेक्नोलॉजी
    • राशी-भविष्य
  • महत्वाचे
    • ट्रेंडिंग
    • प्रॉपर्टी
    • अस्मिता
    • आरोग्यपर्व
    • कायदाविश्व
    • अर्थसार
    • युफोरिया
    • foodies कट्टा
    • फोटो गॅलरी
    • college connect 2.0
No Result
View All Result
Dainik Prabhat
No Result
View All Result
  • मुखपृष्ठ
  • ताज्या बातम्या
  • राष्ट्रीय
  • आंतरराष्ट्रीय
  • राज्य
  • अर्थ
  • क्रीडा
  • संपादकीय
  • राजकारण
  • मनोरंजन
  • क्राईम
  • फिचर
  • महत्वाचे
Home मुख्य बातम्या

विज्ञानविश्‍व: कॅसिनी आणि शनीची कडी

by प्रभात वृत्तसेवा
April 15, 2019 | 8:00 am
A A
विज्ञानविश्‍व: कॅसिनी आणि शनीची कडी

डॉ. मेघश्री दळवी

शनी ग्रहाचा उल्लेख आला की पहिली आठवते ती त्याची कडी. पाहिल्यावर एकदम भव्य-दिव्य वाटणारी. आपल्या पृथ्वीला अशी कडी असती तर आपल्याला आकाशात कशी दिसली असती, याची हळूच कल्पना करायला लावणारी.
नासाने ऑक्‍टोबर 1997 मध्ये कॅसिनी यान अवकाशात सोडलं. त्यामागे शनी, त्याचे उपग्रह, वातावरण, आणि त्याची कडी यांचा अभ्यास करण्याचा उद्देश होता. मुळात या मोहिमेचे दोन भाग होते, कॅसिनी यान आणि हायगेन्स प्रोब. 2004 मध्ये हायगेन्स कॅसिनीपासून वेगळा झाला आणि 2005 मध्ये टायटन या शनीच्या चंद्रावर उतरला. शनीनिरीक्षणाची पुढली कामगिरी कॅसिनीने पार पाडली.

अठ्ठावीस देशांनी एकत्र येऊन सुरू केलेली ही मोहीम पूर्ण यशस्वी झाली असं म्हणता येईल. जवळजवळ वीस वर्षे चाललेल्या या मोहिमेत कॅसिनीने शनीजवळ जाऊन त्याची लक्षावधी छायाचित्रं घेतली. सप्टेंबर 2017 मध्ये या मोहिमेची अखेर होताना कॅसिनीला शनीच्या वातावरणात उतरवून देण्यात आलं आणि तिथे हे यान नष्ट झालं.
शनीची कडी अब्जावधी लहानमोठ्या खडकांनी बनलेली आहे. अतिशय वेगाने ही कडी शनीभोवती फिरतात. ती कायम बदलत असतात. कधी त्यांच्यामध्ये नव्या खडकांची भर पडते तर, कधी त्यातले खडक तुटून जातात. ही कडी सलग नाहीत, त्यांच्यामध्ये अनेक ठिकाणी मोठ्या फटी आहेत. कॅसिनीने या मोकळ्या जागांमध्ये प्रवेश करून आतल्या बाजूने कड्यांची छायाचित्रं घेतलेली आहेत.

कॅसिनीने पाठवलेल्या माहितीचं विश्‍लेषण गेली दोन वर्षे सुरू आहे आहे. त्यातून शनीच्या कड्यांविषयी नवनवे उलगडे होत आहेत. शेवटी शनीच्या वातावरणात उडी घेताना कॅसिनीने पाठवलेल्या माहितीनुसार सिद्ध होतं आहे की, या कड्यांची निर्मिती केवळ दहा कोटी वर्षांपूर्वी झालेली आहे. त्यातली काही कडी तर फक्त एक कोटी वर्षांइतकीच जुनी आहेत. शनी हा ग्रह अंदाजे साडेचार अब्ज वर्षांपूर्वी निर्माण झाला असल्याने, त्याला कडी खूप उशिराने मिळाली आहेत हे स्पष्ट होतं. आता ही कडी कुठून आली यावर शास्त्रज्ञांचं लक्ष आहे.

या कड्यांमध्ये अनेक बर्फाळ तुकडे आहेत. वेगाने फिरताना ते शनीकडे खेचले जात आहेत, त्यांच्यातून बर्फाचे खडे निघून शनीवर पडत आहेत आणि त्यामुळे कड्यांमधील एकूण वस्तुमान नियमितपणे घटत चाललं आहे. कॅसिनीचं हे निरीक्षण बरंच धक्‍कादायक आहे. यामागे गुरुत्वाकर्षणाच्या जोडीने शनीचं चुंबकीय क्षेत्र आणि अवकाशातली विकिरणं (रेडिएशन) आहेत. या सर्व माहितीवरून केलेल्या गणितानुसार येत्या तीस कोटी वर्षांमध्ये शनीची कडी नाहिशी होतील असा अंदाज आहे. शनीची कडी अगदी अलीकडची आहेत आणि कदाचित काही काळानंतर नसतीलही ही कल्पना करणं आपल्याला खरोखरच कठीण आहे.

आपल्या सूर्यमालेत शनीच्या जोडीने गुरू, युरेनस आणि नेपच्यूनला लहान फिकट कडी आहेत. शनीच्या कड्यांविषयी अशी विलक्षण माहिती मिळाल्यावर इतर ग्रहांची कडी कशी आहेत याबाबत कुतूहल वाढलं आहे. कदाचित या ग्रहांना आधी शनीसारखी तेजस्वी कडी असतील आणि ती हळूहळू नष्ट होत चालली असतील, ही शक्‍यता आहे खरी.

Tags: editorial page article

शिफारस केलेल्या बातम्या

अग्रलेख : युद्धसराव की हल्ल्याची तयारी?
Top News

अग्रलेख : युद्धसराव की हल्ल्याची तयारी?

2 days ago
लक्षवेधी : मध्य प्रदेश भाजपातील मतभेद चव्हाट्यावर
संपादकीय

लक्षवेधी : मध्य प्रदेश भाजपातील मतभेद चव्हाट्यावर

2 days ago
अग्रलेख : अनिश्‍चितता संपायला हवी
Top News

कटाक्ष : पुढच्या तारखेचीच चर्चा!

2 days ago
47 वर्षांपूर्वी प्रभात : मिझो “ब्रिगेडियर’ शरण आला
संपादकीय

47 वर्षांपू्र्वी प्रभात : मंत्र्याने जादा जमीन सरकारच्या स्वाधीन केली

2 days ago

ईपेपर । राशी-भविष्य । कोरोना अपडेट| #RussiaUkraineWar

ताज्या बातम्या

Narali Purnima 2022 : नारळी पौर्णिमा, रक्षाबंधन निमित्त मुख्यमंत्री शिंदे यांच्याकडून शुभेच्छा

मुंबई इंडियन्सच्या नीता अंबानींना बीसीसीआयची नोटीस; 2 सप्टेंबरपर्यंत….

विधानसभा निवडणुकीपूर्वी कर्नाटकचा मुख्यमंत्री बदलणार? येडियुरप्पा म्हणाले…

श्रीलंकेतील जनआंदोलन 123 दिवसांनंतर थांबले

Narali Purnima 2022 : नारळी पौर्णिमेच्या उपमुख्यमंत्र्यांकडून शुभेच्छा

शिवसेनेवर अधिकार कुणाचा? 16 आमदारांचं निलंबन? सुनावणी पुन्हा लांबणीवर; आता 22 ऑगस्टला सुनावणी

पानिपतमध्ये 2 जी इथेनॉल संयंत्राचे पंतप्रधानांकडून राष्ट्रार्पण

Ukraine-Russia War: युक्रेनने नष्ट केली रशियाची 9 लढाऊ विमाने

बंगाल संघाला पाकशी खेळण्यास बीसीसीआयचा नकार; परवानगी नाकारण्यामागेच कारण आलं समोर..

“नितीश कुमार भाजपसाठी ओझं होते”

Most Popular Today

Tags: editorial page article

No Result
View All Result
  • मुखपृष्ठ
  • ताज्या बातम्या
  • राष्ट्रीय
  • आंतरराष्ट्रीय
  • राज्य
    • महाराष्ट्र
      • उत्तर महाराष्ट्र
      • विदर्भ
      • कोंकण
      • पश्चिम महाराष्ट्र
      • मराठवाडा
    • मुंबई
    • पुणे
    • पिंपरी-चिंचवड
    • पुणे जिल्हा
    • अहमदनगर
    • सातारा
  • अर्थ
  • क्रीडा
  • संपादकीय
  • राजकारण
  • मनोरंजन
    • बॉलिवुड न्यूज
    • क्लासिक सिनेमा
    • मराठी सिनेमा
    • टेलिव्हिजन
    • नवीन रिलीज
    • फोटो गॅलरी
    • हॉलीवुड न्यूज
  • क्राईम
  • फिचर
    • आरोग्य जागर
    • लाईफस्टाईल
    • रूपगंध
    • गंधर्व
    • टेक्नोलॉजी
    • राशी-भविष्य
  • महत्वाचे
    • ट्रेंडिंग
    • प्रॉपर्टी
    • अस्मिता
    • आरोग्यपर्व
    • कायदाविश्व
    • अर्थसार
    • युफोरिया
    • foodies कट्टा
    • फोटो गॅलरी
    • college connect 2.0

Copyright © 2022 Dainik Prabhat

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

error: Content is protected !!