मुंबई – महाराष्ट्रातील सोलापूरमध्ये लग्नाचे अनोखे प्रकरण समोर आले आहे. येथे दोन जुळ्या बहिणींनी एकाच मुलाशी लग्न केले. आश्चर्याची बाब म्हणजे हा विवाह मोठ्या थाटामाटात कुटुंबीयांच्या उपस्थितीत पार पडला. या लग्नाचा व्हिडिओही व्हायरल झाला होता. मात्र, याप्रकरणी पोलिसांनी गुन्हाही दाखल केला आहे.
एका मुलाच्या दोन जुळ्या बहिणींचा हा विवाह शुक्रवारी (2 डिसेंबर) झाला. वधू-वर दोघांच्याही कुटुंबीयांनी या लग्नाला होकार दिला. पिंकी आणि रिंकी या जुळ्या बहिणी या दोघी आयटी इंजिनिअर असून मुंबईत राहतात, असे सांगण्यात येत आहे. काही काळापूर्वी त्यांच्या वडिलांचे निधन झाले होते. यानंतर दोघेही आईसोबत राहत होते. पिंकी आणि रिंकीने अतुल नावाच्या तरुणाशी लग्न केले आहे.
मात्र, या प्रकरणी अकलूज पोलीस ठाण्यात वरावर गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. आयपीसी कलम ४९४ अन्वये हा गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. गुन्हा का दाखल झाला? हे समजून घेण्याआधी विवाहाबाबत कायदा काय सांगतो हे जाणून घेऊया?
कायदा काय सांगतो ?
आपल्या देशात विवाह आणि घटस्फोट यासंबंधी वेगवेगळ्या धर्माचे वेगवेगळे कायदे आहेत. जसे- हिंदूंच्या विवाहासाठी हिंदू विवाह कायदा. मुस्लिम विवाहासाठी मुस्लिम वैयक्तिक कायदा. हिंदूंव्यतिरिक्त, हिंदू विवाह कायदा शीख, जैन आणि बौद्ध धर्माच्या लोकांनाही लागू होतो.
-1955 च्या हिंदू विवाह कायद्याच्या कलम 5 मध्ये विवाह वैध मानला जाईल अशा अटी नमूद केल्या आहेत. पहिली अट म्हणजे लग्नाच्या वेळी वधू-वरांचे पती किंवा पत्नी हयात नसावेत.
– मुलाचे वय 21 वर्षांपेक्षा जास्त आणि मुलीचे वय 18 वर्षांपेक्षा जास्त असावे. हिंदू विवाह कायद्यानुसार लग्नासाठी वधू आणि वर दोघांची संमती आवश्यक आहे
-हिंदू धर्मात पहिला पती किंवा पत्नी जिवंत असताना दुसरा विवाह करू शकत नाही. पहिला पती किंवा पत्नी मरण पावल्यावरच दुसरा विवाह होईल. किंवा जर पती किंवा पत्नीबद्दल 7 वर्षांपर्यंत काहीही माहिती नसेल आणि त्यांच्या हयातीचा कोणताही पुरावा नसेल, तर अशा परिस्थितीतही तो पुन्हा लग्न करू शकतो.
-हिंदूंप्रमाणेच ख्रिश्चन धर्मातही दुसरा विवाह निषिद्ध आहे. पती किंवा पत्नी मरण पावल्यावरच ख्रिस्ती पुनर्विवाह करू शकतात. मुस्लिमांना चार विवाह करण्याची परवानगी आहे.
-याशिवाय 1954 मध्ये लागू झालेला विशेष विवाह कायदाही आहे. हा कायदा दोन भिन्न धर्माच्या प्रौढांना विवाह करण्याचा अधिकार देतो. विशेष विवाह कायदा सर्वांना लागू होतो. या अंतर्गत लग्नाची नोंदणी करण्यासाठी धर्म बदलण्याची गरज नाही.
आता गुन्हा का दाखल झाला?
सोलापुरात दोन जुळ्या बहिणींचा विवाह केल्याप्रकरणी वर अतुल याच्यावर गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. हिंदूंमध्ये दोन लग्नांना बंदी असताना त्याने दोन विवाह केल्यामुळे हा गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे.
त्याच्याविरुद्ध भादंवि कलम ४९४ अन्वये गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. या कलमात म्हटले आहे की जर पती किंवा पत्नीने दुसरे लग्न केले तर अशा परिस्थितीत हा विवाह अवैध आहे. असे केल्यास 7 वर्षांपर्यंत कारावास किंवा दंड किंवा दोन्ही होऊ शकतात.
या विभागातही अपवाद आहे. आणि जर पहिला विवाह न्यायालयाने अवैध ठरवला असेल तर दुसरा विवाह करता येईल.
एकंदरीत, हिंदू विवाह कायद्याच्या कक्षेत येणारे लोक तेव्हाच लग्न करू शकतात जेव्हा त्यांची पहिली पत्नी किंवा पतीचा मृत्यू झाला असेल किंवा घटस्फोट झाला असेल.
