पुणे – बुलेट ट्रेननंतर मोदी सरकारने जगातील सर्वात वेगवान ‘मॅगलेव्ह’ ट्रेन (Maglev train) चालवण्याच्या दिशेने वाटचाल सुरू केली आहे. यासाठी, सरकारी मालकीची भारत हेवी इलेक्ट्रिकल्स लिमिटेड (भेल) ने स्विस रॅपिड एजीसह भागीदारी केली आहे. ही माहिती ‘भेल’नेच दिली आहे.
मॅगलेव्ह म्हणजे ‘मॅग्नेट’ आणि ‘लेव्हीटेशन’. म्हणजेच चुंबकीय लेव्हिटेशनद्वारे ट्रेनला हवेत चालवणे. वृत्तानुसार, मोदी सरकार बंगळुरू-चेन्नई, हैदराबाद-चेन्नई, दिल्ली-चंदीगड आणि नागपूर-मुंबई दरम्यान मॅगलेव्ह गाड्या (Maglev train) चालवण्याचा विचार करीत असल्याचे सूत्रांकडून सांगण्यात आले आहे.
चुंबकीय उत्खननातून गाड्या चालवण्यासाठी रेल्वे मंत्रालयाने पीपीपी म्हणजेच पब्लिक प्रायव्हेट पार्टनरशिपच्या माध्यमातून मॅगलेव्ह ट्रेन (Maglev train) सिस्टमची योजना आखली आहे. मॅगलेव्ह ट्रेन (Maglev train) रुळावर धावण्याऐवजी हवेत असल्याचे सांगितले जाते. चुंबकीय क्षेत्रांच्या मदतीने ट्रेन नियंत्रित केली जाते. म्हणूनच, ट्रॅकशी त्याचा थेट संपर्क नाही. असे म्हटले जाण्याचे कारण हे आहे की ही ट्रेन अत्यल्प उर्जा वापरते आणि ती सहजपणे 500-800 किमी प्रतितास पोहोचू शकते.
जगभरात, मॅग्लेव्ह ट्रेनचे (Maglev train) तंत्रज्ञान निवडक देशांकडे आहे. हे देश म्हणजे जर्मनी, चीन, जपान, दक्षिण कोरिया आणि अमेरिका. चीनमधील शांघाय शहर ते शांघाय विमानतळ दरम्यान मॅग्लेव्ह गाड्या धावतात आणि हा ट्रॅक अवघ्या 38 किलोमीटरचा आहे.
जर्मनी, यूके आणि यूएसए सारख्या बर्याच देशांनी मॅग्लेव्ह तंत्रज्ञानासह ट्रेन (Maglev train) चालवण्याचे स्वप्न पाहिले आहे. तथापि, तांत्रिक कार्यक्षमता असूनही, त्याची किंमत आणि वीज वापर लक्षात घेता ते यशस्वी झाले नाही. जगभरात, ही ट्रेन केवळ चीन आणि दक्षिण कोरिया आणि जपान या तीन देशांत व्यावसायिकरित्या धावत आहे.
‘भेल’ च्या म्हणण्यानुसार, पंतप्रधान मोदींच्या ‘मेक इन इंडिया’ आणि ‘स्वावलंबी भारत’ अभियानाची दखल घेऊन हा करार करण्यात आला आहे. या करारानंतर, ‘भेल’ यावर स्विस रॅपिड एजीबरोबर काम करेल.
यामुळे ‘भेल’ला जगातील अत्याधुनिक आंतरराष्ट्रीय तंत्रज्ञान भारतात आणण्यात आणि भारतात मॅगलेव्ह गाड्या (Maglev train) तयार करण्यात मदत होईल. गेल्या जवळपास 50 वर्षांपासून ‘भेल’ रेल्वेच्या विकासात भागीदार आहे. कंपनीने रेल्वेला इलेक्ट्रिक आणि डिझेल इंजिनची पुरवठा केला आहे.