कर्ज फेडण्यास असमर्थ आहात? (भाग-१)
पर्याय काय?
कर्जफेडीच्या कालावधीत बदल करणे: कर्जाचा हप्ता अधिक असल्याचे वाटत असल्यास बॅंक कालावधी वाढवून देऊ शकतात. यातून हप्त्याची रक्कम कमी होईल. अर्थात व्याज अधिक जावू शकते. मात्र संकटकाळात तातडीने आर्थिक दिलासा मिळणे अधिक महत्त्वाचे असते. कालांतराने स्थितीत बदल झाल्यास हप्ता पूर्ववत करू शकतो किंवा प्रिपेमेंट करून त्याची कसर भरून काढू शकतो.
दंड टाळणे : जर नोकरी बदलल्याने किंवा अन्य कारणांने आगामी काळात खर्च अधिक आणि उत्पन्न कमी होत असेल तर कर्जदार हप्त्यासाठी आणखी कालावधीची मागणी करू शकतो. यासाठी बॅंक परिस्थिती पाहून तयार होऊ शकते. अर्थात दिलेल्या वेळेत पैसे न भरल्यास बॅंक दंड आकारू शकते.
कर्जाचा आढावा : जर बॅंकेला डिफॉल्टचे कारण पटत असेल तर कर्जाची पुनर्रचना करता येते. आरबीआयने यासंदर्भात काही मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केले आहेत. जसे की, कर्जाचा कालावधी हा एक वर्षापेक्षा अधिक वाढवता येत नाही. त्यानंतरचा उपाय म्हणजे कर्जफेडीसाठी त्याने तारण ठेवलेल्या मालमत्तेचा लिलाव करून कर्ज वेळेपूर्वीच फेडणे.
एकरकमी निपटारा : जर आपल्याला कर्जापासून सुटका मिळवायची असेल आणि सध्याच्या आर्थिक स्थितीविषयी बॅंकेला कल्पना दिली असेल तर बॅंक एकरकमी कर्जफेड करण्यास तयार होऊ शकते. कर्जदाराच्या म्हणण्यात तथ्य आढळल्यास बॅंक अशा प्रकारचा सकारात्मक विचार करू शकते. तसेच जर एकरकमी हप्त्याने निपटारा होत नसेल तर स्वत:ला दिवाळीखोर म्हणून जाहीर करण्याच्या प्रक्रियेतून जावे लागेल.
तारण नसलेल्या कर्जात बदल : ज्या कर्जासाठी काहीही तारण ठेवलेले नाही, विशेषत: वैयक्तिक कर्ज, अशा कर्जासाठी बॅंका अधिक कडक असतात. डिफॉल्टच्या स्थितीत आपण एफडी एनएससी, जीवन विमा पॉलिसी, शेअर, बॉंड आदी गहाण ठेऊन सध्याचे कर्ज तारण कर्ज म्हणून बदल करून घेऊ शकतो. त्यामुळे व्याजदर कमी होईल आणि मासिक हप्त्याचा बोजाही कमी राहील.
– सतीश जाधव