हिमांशू
किंमत, दर, भाव, कॉस्ट, प्राइस या शब्दांपेक्षा “मोल’ हा शब्द खूप वेगळा आहे. हे मोल मानवी जिवाला असतं आणि हौसेला नसतं असं म्हटलं जातं. अर्थात, मानवी जिवाचं मोल किती शिल्लक आहे हा संशोधनाचा विषय असून, हौसेला मोल नाही हे मात्र वारंवार दिसून येतंय… अगदी करोनाच्या संसर्गकाळातसुद्धा! लग्नातल्या हौसेला आपल्याकडे अजिबात मोल नाही. अनेकजण कर्ज काढूनसुद्धा ती करतात.
संसर्गकाळात ज्यांची लग्नं होती, त्यांचे चेहरे आक्रसले ते मुख्यत्वे हौस करता येत नाही म्हणून. अशातच लग्नकार्यात मोजक्या वऱ्हाडी मंडळींची उपस्थिती हा नियम आल्यामुळे तर लोक खूपच हिरमुसले. लग्न हा या मंडळींच्या दृष्टीनं मुख्यत्वे ऐश्वर्य “दाखवण्याचा’ विषय असल्यामुळे ते पाहायला मोजकेच लोक, हा नियम कसा पचनी पडणार? त्यातून पुढे लग्नकार्यात वधुवरांसह सर्वांना मास्क कंपल्सरी आहे, असा नियम आला.
मग आपल्याकडे प्रतिभा आणि ऐश्वर्य हे दोन्ही घटक चांगलेच बहरले. सोन्याचांदीचे एवढेच नव्हे तर हिऱ्याचे मास्कही असू शकतात, ते केवळ आपल्या देशात! हे मास्क जिवाचं मोल जपणारे नसून हौसेचं मोल जाणणारे आणि वाढवणारे आहेत. रत्नागिरीत चांदीचा मास्क तयार झाला होता. साठ ग्रॅम वजनाच्या या मास्कची किंमत 3 हजार 900 रुपये होती, असं समजलं. इथून “स्पर्धेला’ खऱ्या अर्थानं सुरुवात झाली.
आपल्याकडे इतर कोणत्याही स्पर्धेत न उतरणारे लोक ऐश्वर्याच्या स्पर्धेत मागे राहत नाहीत. चांदीच्या मास्कचे फोटो झळकल्यानंतर पिंपरी-चिंचवडमध्ये सोन्याचा मास्क तयार झाला. तब्बल साडेपाच तोळ्यांच्या या मास्कचे फोटो लगेच सोशल मीडियावर झळकले. महिलांनी साडीवर किंवा ड्रेसवर मॅचिंग मास्क शोधायला सुरुवात केलीय, हे करोनाच्या प्रारंभकाळात विनोद म्हणून स्वीकारलं गेलं आणि हसून दुर्लक्षित करण्यात आलं.
परंतु लवकरच मास्कची “क्रेझ’ निर्माण झाली. क्रेझ हाच चपखल शब्द. कशात आनंद शोधावा, हा ज्याचा-त्याचा प्रश्न असला तरी मास्क या वस्तूचं मुख्य काम काय हे लक्षात घेणं आवश्यक होतं. बाजारात तऱ्हेतऱ्हेचे मास्क येणं, वेगवेगळे रंग आणि डिझाइन येणं इथंपर्यंत आपण “क्रेझ’ म्हणून समजून घेऊ शकतो.
परंतु विनोद आणि क्रेझ याच्याही पलीकडे जेव्हा “स्पर्धा’ म्हणून मास्क तयार होऊ लागले, तेव्हा कपाळाला हात लावण्यापलीकडे सामान्य माणूस काहीही करू शकत नाही. पुण्यात नेकलेस कम मास्क तयार झाल्याची मोठी जाहिरात झाली तेव्हा नेकलेस नाकावर कसा बांधायचा असा एक बावळट प्रश्न अनेकांना पडला. परंतु नेकलेसचं फक्त डिझाइन आहे आणि मास्क नाकावरच बांधायचा आहे, हे समजल्यानंतर त्यांचं शंकानिरसन झालं.
कालांतरानं सुरतमध्ये हिरेजडित मास्क आला. सुरत हे हिऱ्यांचं माहेरघर असल्यामुळे हे शहर मास्कच्या स्पर्धेत आघाडीवर असणं अपेक्षितच होतं. मास्कवर आधी सोन्याची जाळी बसविली जाते. त्यात “ऐपतीनुसार’ सिंथेटिक किंवा खरे हिरे बसविले जातात. ग्राहकाच्या कुवतीनुसार 150 ते 400 हिरे जडविले जातात, अशी रसभरीत बातमी वाचून धक्का बसला. माणसाचा जीव अनमोल आहे आणि दहा रुपयांचा मास्कही जीव जपू शकतो. परंतु लाखमोलाचा मास्क असू शकतो, तो केवळ आपल्याकडेच!